ҚАҒАЗ ТАРИХЫ
Категориясы: Өнер
Адамдар қазір біз жазып, сурет салып жүрген қағаз табылғанша қаншама нәрсенің бетін шимайламады десеңізші.
Ежелгі мысырлықтар мен индустар құрма ағашының жапырағына жазыпты.
Вавилондықтар мен ассириялықтар қыш тақтайшаларға ұшы біздей істік таяқшалармен таңбалар салып, артынан отқа өртеп, күйдіріпті.
Ондай қыш тақтайшалар қыш қораптарға салынып сақталыпты. Кейбір елдердің жазуы таңбалардан емес, суреттерден тұрады. Ондай жазулар күні кешеге дейін өмір сүріп келген. Мәселен, 1849 жылы АҚШ президенті сондай суретпен жазылған хат алып, көпке дейін оқытатын кісі таба алмаған. Сүйтсе, ол үндіс тайпасының қарағайдың қабығын сыдырып, соған жазған арызы екен.
Ніл дария жағасында папирус деген өсімдік өседі. Ол «суда өсетін» деген сөзден шыққан. Оның талшықтарын қиып алып желімдеп, нығыздап қатырады да, ондай жеке-жеке парақтарды бір-біріне жалғастырып, одан шыққан ұзынша бумаға жазу жазылады. Папирус арзанға түседі, сондықтан да әр алуан елдерде папирус қолжазбалары сақталынған аса бай кітапханалар бар.
Ежелгі Пергамда жануарлардың терісін жазу жазуға болатындай қып илеу меңгерілді. Ондай тері пергамент деп аталды. Бірақ, пергамент папирусқа қарағанда қымбатқа түсетін. Шағын ғана кітап жазып шығару үшін ең кемі бір табын торпақты сойып, терісін алуға тура келетін. Ондай кітаптарды тек аса дәулетті адамдар ғана сатып ала алатын.
Алғаш рет кағаз жасаудың қайдан шыққаны әлі күнге дейін даулы, бірақ, оны біздің дәуіріміздің II ғасырында кытайлар ойлап тапты деген пікірге көбірек деп қойылады. Онда алғаш рет әбден мұқияттап жыртылған мата тінінен тезге басып қағаз жасау әдісі меңгерілгенді.
Арада бірнеше ғасыр өткен соң Европа елдері де қағаз жасау құпиясын біліп алды. Өзендердің жағасына ұн тартатын диірмен дер секілді қағаз диірмендері салынды. Ресейде алғашқы қағаз фабрикасы 1564 жылы Мәскеу тубінде салынды.
Біздің кезімізде қағаз матадан емес, ағаштан жасалады.
Қағаздың жұқа, қалың, тегіс, бұдыр ор алуан түрлері бар. Кітап басатын, газет шығаратын, журнал, дәптер жасайтын қағаздардың да түрлері бөлек-бөлек.
Қарындаш пен акварель бояулармен сурет салу, ватман, жартылай ватман деп аталатын қатты, тығыз қағаздар ыңғайлы.
Қағаздың өте бағалы түрлеріне арнаулы әдіспен тек күнге қарағанда ғана көрінетін ерекше өрнектер салынады. Ондай өрнектерді әдетте «су таңбалар» деп атайды.
Жарияланған-2016-11-14 16:01:27 Қаралды-8288
ТҮРІК ШЕЖІРЕСІ
«Түрік шежіресі» - Хиуа ханы әрі тарихшы Әбілғазы Баһадүр ханның шығармасы. ІІІығарма 9 тараудан және алғы сөзден тұрады. Шығарманы Әбілғазы бастап (1663), баласы Ануша аяқтаған (1665). Шежіреде түркі-моңғол тайпалары, Шыңғыс хан мен оның әулеттерінің, Әб
МЕЙІЗ САЛЫНҒАН ПЕЧЕНЬЕ
Жұмыртқаға қант қосып шайқалып, қаймақ, сарымай, тұз салынады. Ұн крахмалмен және содамен араластырылып, әлгі шайқалған массамен қосылады.
ИМРЕССИОНИСТЕР
Өткен ғасырдың екінші жартысында Францияда қаулап бір топ жас суретшілер шықты. Олар бұрын-соңды көрмегенді істеп, өз шығармаларын шеберханада емес, өзен жағасында, далада, орман ішінде, шалындықта ашық аспан астында тұрып салатын әдет шығарды.
ӘЛЕМНІҢ ЖЕТІ КЕРЕМЕТІ
Әлемнің жеті кереметі - әлемге әйгілі болған ертедегі ғимараттар мен тас мүсіндердің атауы.
АСТРАХНУЛИ (ЧАК-ЧАК)
Қамырдан жасалып, жіңішке кеспе түрінде кесілген, қайнап жатқан майға құырылған және кәдімгі ара балына пісірілген кәмпитті шығыс халқы осылай атайды. Құырып болғаннан кейін ыдыста май қалдығы қалады.
ӨСІМДІК ТЕКТЕС ОЮ-ӨРНЕКТЕР
Шеберлер өз бұйымдарын сәндеуде өсімдіктер мен гүлдердің суреттерін көп қолданған. Мұндай өрнектер іс жүзінде әлемдегі барлық халықтың мәдениетінде кездеседі. Өсімдік тектес оюлар қазақтың қолданбалы шығармашылығында лайықты орын алады. Олар - жапырақтар,