АХМЕТ БАЙТҰРСЫНҰЛЫ (1873-1938)
Категориясы: Адамдар
Ахмет Байтұрсынұлы Қостанай облысы Торғай өңіріндегі Сарытүбек деген жерде туған. Ол жасынан зерек, сергек болып өседі. Ауыл молдасынан сауатын ашады. Он үш жасында жетім қалып, тағдырдың талқысын көп көреді.
Ахметтің білімге, ғылымға деген ынтасы ерте қалыптасқан. Оның өмірге деген ізденіс, көзқарастары әр алуан еңбектерінен кең орын алған.
Ахмет Торғайдағы екі сыныптық орыс-казақ училищесін, содан кейін Ы.Алтынсарин негізін қалаған төртжылдық мұғалімдер мектебін үздік бітіреді. «Халық мұғалімі» деген атаққа ие болады. Ақтөбе, Қостанай, Қарқаралы өлкелерінде ұстаздық қызмет етеді. 1913-1917 жылдары «Қазақ» газетінде редактор болып жұмыс істейді. Халық өміріне катысты және қоғамдық-тарихи мәселелерді баспасөз беттерінде өткір көтереді. Қалың бұқараны еңбекке, білімге, ғылымға үндейді. «Қазаққа ашық хат», «Қазақтың бас ақыны», «Маса» атты шығармаларында ел, жер мәселесін, ұлт пен ұрпақ қамын кеңінен козғайды.
А.Байтұрсынұлы И. А. Крылов туындыларын казақ тіліне аударып, «Қырық мысал» деген атпен бастырған.
А. Байтұрсынұлы ұстаз-ғалымдығымен бүкіл елге танылған. Қазак тілі грамматикасын зерттеп, көптеген оқулықтар мен тіл құралдарын жасаған. Араб графикасы негізінде қазақ-әліпбиін енгізген.
Жарияланған-2015-11-24 21:02:37 Қаралды-2000
ЖАҢҒАҚ БӨЛКЕСІ
Жаңғақ бөлкесін жасау үшін жылытылған сүтке ашытқы қосылып, ол әбден еріп кеткенше араластырылады. Оның үстіне кагор шарабы құйылып, қант, жұмыртқа, тұз, какао, ұн, ұнтақталған жаңғақ салынады.
ҚАЗАҚ ХАНДЫҒЫНЫҢ ДӘСТҮРЛІ АЙМАҚТЫҚ-ӘКІМШІЛІК ҚҰРЫЛЫМЫ
Казақ хандығының аймақтық-әкімшілік құрылымының негізі жүздер болып табылады. Жүздер тайпалық-рулық бірлестіктерден тұрды. Қазақ халқы, негізінен, XV-XVI ғасырларда қалыптасқан Ұлы жүз, Орта жүз және Кіші жүзден құралды.
САДАҚПЕН КӨЗДЕП АТУЫ
Англияның садақпен ататын әскери құрамалары 1627-1628 жылдарға дейін қызмет еткен деген тарихи дерек бар.
ҚАРАТОРҒАЙ
Қараторғай - өте тамаша әнші құс. Әр жылы көктемде қанатты достарымыз - қара- торғайларды ұя жасап қарсы алу дәстүрге айналған. Қараторғай Қазақстанның көп жерлерінде кездеседі. Ол жыл құстарының қатарына жатады.
АПТАДАҒЫ КҮНДЕРДІҢ ТАРИХИ ҚАЛЫПТАСҚАН АТАУЛАРЫ
Қазіргі күн аттары төмендегі ретімен қолданылады; дүйсенбі, сейсенбі, сәрсенбі, бейсенбі, жұма, сенбі, жексенбі.
ТІКЕН ЖИДЕДЕН (ТОШАЛА) НЕ ІСТЕУГЕ БОЛАДЫ?
Тошала шілде-тамызда піседі. Тошаланы тұқымымен, өркен кесінділермен, өркенді сулатып топыраққа тигізіп, шетін ылғал топырақпен көміп қою жолымен көбейтіледі.