АДАМДАР ШАЙ ІШУДІ ҚАШАН БАСТАДЫ?
Категориясы: Тағам
Жабайы шай бұталарын бүгінгі күнге дейін Қытай тауларында кездестіруге болады. Адам бұл өсімдіктің жапырақтарын хош иісті, дәмді сусын алу үшін сумен қалай қайнатуға болатынын енді ешкім білмейді. Бірақ ежелгі қытай жазба деректері 5 мың жыл бұрын жабайы шайдың қолға үйретіліп, плантацияларда өсірілетінін көрсетеді. Бұл олардың Қытайда шәй ішкенін білдіреді.
Бұл сусын дәмді ғана емес, сонымен қатар сау және қуаттандыратын. Орта ғасырларда Қытайға алғаш барған еуропалықтар да оның қасиеттерін жоғары бағалаған. Алайда қытайлықтар шай өсімдігінің өзін де, оның жапырақтарын өңдеу әдісін де қатаң құпия ұстады. Бірақ 16 ғасырдан бастап Қытай Еуропаға туралған және кептірілген шай жапырақтары түрінде дайын өнімді жеткізе бастады.
Дегенмен, Қытайда тұратын белгілі бір ағылшын оның қандай өсімдік екенін және оның жапырақтарын қалай өңдеу керектігін біле алды, ол тіпті шай тұқымын да алды.
Осылайша британдықтар өздерінің колониясында - Үндістанда шай өсіре бастады. Кейін бұл жерден жабайы шайдың үнді сорты табылды. Оның қасиеттерін зерттей келе, ағылшын селекционерлері оны өсіріп қана қоймай, әйгілі үнді шайын шығарды, сонымен қатар оны қытай шайымен де айқастырып жіберді. Алынған жаңа сорт негізінен Цейлон аралында (қазіргі Шри-Ланка) өсірілді. Сондықтан ол Цейлон шайы деп аталды.
Ресейде шай 17 ғасырдан бері белгілі. Ол Қытайдан әкелініп, Монғолия мен Сібір арқылы өтетін керуен жолдарымен жеткізілді. Оның біздің арамызда қаншалықты танымал болғанын, кем дегенде, самауырдың шай ішу үшін арнайы ойлап тапқанына қарап бағалауға болады.
Жарияланған-2024-04-11 17:12:31 Қаралды-77
СҰЛЫ ҮЛПЕГІНЕН ЖАСАЛҒАН ҚУЫРМА
Май қантқа қосылып, хош иіс беретін заттармен бірге кастрюльге салынады, ағаш қалақшамен күңгірт тартқанша араластырылып, бірте-бірте бір жұмыртқадан қосып отырылады.
ТАМИМ ИБН БАХР
IX ғасырдың басында Араб халифатының өкілі Тамим ибн Бахр Кимек (Қимақ) қағандығына саяхат жасайды. Түркі тілдес кимектер Шығыс және Орталық Қазақстан жерін, Ертістің орта алабын мекендеген. Тамим ибн Бахр Ұлы Жібек жолында орналасқан белгілі Тараз қаласы
ЕЛ БАСҚАРУҒА БАЙЛАНЫСТЫ ЛАУАЗЫМДАР
Тәңірқұт - Ғұн мемлекетінің ең жоғары билеушісінің лауазымы. Қытай тарихи еңбектерінде «тәңірқұт» сөзі «Тәңір ұлы», «Көктің ұлы» мағынасын білдіреді.
БИДАЙ-ЖҮГЕРІ БӨЛКЕЛЕРІ
Сүттен, бидай ұнынан және ашытқыдан қамыр (ашытқы), жүгері ұнынан, судан және тұздан қайнатпа дайындалады.
АТУ ҚАРУЫ
Қазақ халқының ату қаруы жақ (садақ) деп аталған Жақтар әр түрлі материалдар (ағаш, тарамыс, мүйіз, сүйек, тері, қайыңның тозы) пайдаланған бірнеше бөліктерден құралған. Жақтың жеке жасалып, атуға арналған бөлшегі - оқ.