UF

Компьютерлік жүйелердің архитектурасы пәнінен қысқаша лекциялар жиыны

 

ВобД- волоконды - оптиканың байланыс линиясы.

 

 

1.  физикалық деңгей байланыс каналдарын басқаруды бөледі, байланыс
каналын

өшіру, қосу және деректер арқылы берілетін каналдарды басқарады.

2.  Каналдық деңгей деректердің физикалық канал арқылы сенімді түрде
берілуін қамтамасыз етеді.

 

 

Енді осы функцияларға қысқаша тоқталып өтейік.

1. Желі операторларына қызмет көрсетуге административтіге басқару жабдықтарына қол жеткізуді қамтамасыз ету жатады. Әрбір жабдықтан сәйкес бағдарламалар желі боынша жіберілуі. Бұл бағдарламалар адмиристративтік басқару орталығының есептелуін машинасында орналасады. Арнайы командалар операторы көмегімен желі компонентерінің жаңалап бақылауға алынады. Бұндай жағдайда касандалар басқада административтік басқару орталығына жіберіледі. Бұл үшін арнайы стандарты жабдықтар жалғау және процестерді тасымалдауға қолданылады.

Физикалық деңгей протоколдары.

Деректер берілуінің базалық жүйесі байланыс касандалары мен бірігіп тұрады, терминалды есептеу машинасы және есептеу машинасы арасында ақпаратттық бойынша мүмкіндігінің жасамды. Осы мүмкіндіктер жеті діңгейлі модел көмегімен жасалады. Оның ішінде үш көлемді деңгей басқару моделі 1- физикалық канал, 2-ақпаратттық канал; 3-деректердің берілу жүйесі.

Ашық жүйе архитектурасында физикалық деңгей төменгі деңгей деп есептелді, ол жүйелердің өзара байланысын, қамтамасыз етеді, сонымен қатар берілу ортасының өзара әсерін қамтамасыз ету берілу ортасына шина, ол провоттар тобына құралған, және машиналық сөз бен байттық параллель берілуі үшін жасалынған, волоконды - оптикалық линия, кабель жатады. Ашық жүйе архитектурасы сәйкес физикалық деңгей келесідей көмек көрсетуі қажет:

1 - Деректердің берілу үшін каналдық деңгей компоненттері арасында физикалық жалғану көмегін көрсету.

Сурет 2. Ақпараттты есептеу жүйесінің физикалық деңгей мен берілу ортасының құрылыс құрылысының өзара байланысы.

1  - Физикалық деңгей

2  - Каналдық деңгей

3  - Транзит электоронды - оптиканың
От - соңғы электронды - оптиканың

 

Ақпараттты есептеу жүйесін административтік басқару.

Ақпаратты есептеу жүйесін басқару үшін административтік басқару қызмет құрылады. Бұл қызмет өзінің функцияларына байланысты қолданбалы жоғары деңгейге жатады және де арнайы жүйе процестерінің жиыны көмегімен іске асады, қолданбалы 7-ші деңгейге жатады. Административтік басқару желі операторлармен таратылады, оның функциялары жеке желілерге таратылады, мысалы негізгі есептеу машинасы, оған байланыс каналы мен байланыс түйіні, ақпараттты есептеу жүйесі жатады. Желі операторлардың жүмысы терминал қондырғыларына қолдау көрсетеді, бұл қондырғылар арқылы басқару командалар ақпараттты басқару енгізіледі.

Ақапаратты есептеу жүйесінің операторлары терминалды желі мен оның компоненттері жағдайы туралы ақпараттты көрсетеді олар басқаруға шешім қабылдау үшін желі процесінің функционалдау қажет екенін білдіреді. Желіні басқару үшін административтік компьютерлер арнайы бөлінеді, оған желі операторларының терминалдары қосылады. Административтік басқару функциялары негізгі, терминалды байланыс компьютерлеріне бөлінеді. Операторларды алмастыру орны мен аппаратуралар административтік басқару орталығы деп аталады.

Функциялар.

Ақпараттты есептеу жүйесінің административтік қызметіне келесідей негізгі функциялар жатады.

1). Операторларға қызмет көрсету.

2). Конфигурациялық басқару.

3). Ұйымдарды техникалық қамтамасыз ету;

4). Функцианалдау режимін басқару.

5). Статистика жинағы және ресурстарда пайдалану есебі.

Сурет 1. Канал мен жүйенің ЭХО-бақылау.

Физикалық деңгей протоколдары.

Деректер берілуінің базалық жүйесі байланыс каналдары мен түйіннен тұрады, терминалды есептеу машинасы және негізгі есептеу машинасы және негізгі есептеу машинасы арасында ақпаратттың болу    мүмкіндігін жасайды. Осы мүмкіндіктер жеті деңгейлі модел көмегімен жасалады.

Оның ішінде 3 төменгі деңгейді басқару моделі

1 - физикалық канал, 2 — ақпаратттық канал, 3 — деректердің берілу жүйесі.

Ашық жүйе архитектурасында физикалық деңгей төменгі деңгей деп есептеледі, ол жүйелердің өзара байланысын қамтамасыз етеді, сонымен қатар берілу ортасының өзара әсерін қамтамасыз етеді. Берілу ортасына шина, ол проводтар тобынан құралған және машиналық сөз бен байттың параллель берілуі үшін жасалынған. Волоконды - оптикалык линия, кабель жатады.

Ашық жүйе архитектурасына сәйкес физикалық деңгей каналдык деңгейге келесідей көмек көрсетуі қажет:

1 - деректердің берілуі үшіп каналдык деңгей компоненттері арасында физикалық жалғану көмегін көрсету.

Сурет 2. Ақпараттты есептеу жүйесінің физикалық деңгейімен берілу ортасының құрама құрылысының өзара байланысы.

 

Орталық процесор барлық есептеу мен информацияның өңдеу істерін орындайды. Біз интегралды схемадан тұратын процессор микропроцессор деп аталады. Күрделі машиналарды процессор бір - бірімен өзара байланысты бірнеше интегралдық схемалар жиынынан тұрады. Еңгізу құрылғысы - ақпараттық компьютер еңгізу қызметін атқарады. Есте сақтау құрылғысы - бағдарламаны, мәліметер және жұмыс нәтижелерін сақтауға арналған.

Шығару құрылғысы - компьютердің жұмыс нәтижесін адамдарға жеткізу үшін қолданылады.

I бөлім

Басқару каналдары мен дерекиердің берілуінің протоколдар мен интерфейстер.

Каналдық деңгей протоколдары

Каналдық деңгей протоколдары физикалық және желілік деңгейлердің өзара байланысын қамтамасыз етуге арналған. Физикалық деңгейдің негізгі жұмысы, ол биттерді тасымалдау.

Ал каналдық деңгейдің жұмысы болса, деректердің аяқталған блоктарын тасымалдау. Анық жүйе архитектурасында каналдық деңгейге келесі функциялар жүктеледі.

1). Инициялизация - деректердің берілуге дайын екндігін білдіретін өзара әсері бар анықтаулар арасындағы жабдықтау қызметі.

2). Инициялизация - ақпараттар өзара әсері бар арасындағы станциялармен алмастыру, яғни жалғанудың дұрыс екендігін білдіреді.

3). Синхронизация - таңбалар шеңберіндегі берлетін биттердің тізбектеме бөлінді.

4). Сигментация - кадрдың амалдар бойынша берілді үшін оны белгілі формаға келтіру.

5). Ағымдардың басқару - деректердің берілуін мен қабылдану жылдамдығын қамтамасыз ету.

6). Каналдарды басқару - канал жұмысы бойынша статистика жүргізу,

каналдың жұмысын бақылау мүмкіндіктерін қамтамасыз ету.

7). Канал жұмысының аяқталуын - каналдың Инициялизациялау кезіндегі логикалық байланыс.

Каналдың деңгей жұмысын қолдану үшін хабарлау жиыны қажет, ол приметив деп аталады, ол ақпаратың өзара жерлесу фаза деп аталады. Каналды ұйымдастыру фазасына 5-типтен приметив олар келесідей.

1). Логикалық каналды ұйымдастыру талаптар ретінде желілік деңгейді қолдану сұраныстың желігі жалғау.

2). Сұранысты активациялау, ол дегеніміз деңгей компонентері жағдайына

активтілігіне каналдың деңгейді басқару мақсатында қолдану дегенді білдіреді.

3). Физикалық жалғауды мүмкін жағдай топтарынан алуға сұраныс таңдау.

4). Соңғы нүктелік жалғау идентификациясына сұраныс ол деректерді

алмастыруды басқа желілік компоненттер көмегімен орындау дегенді білдіреді.

5). Параметірлердің сәйкестігіне сұраныс, ол көрсетілетін қызметің сапасын анықтайды.

Деректер берілуінің фазасы. Бұл фазаға 6 типтен тұратын приметив жатады.

Олар келесідей:

1.     Желі компоненттері жойылған кездегі деректер блогының берілуіне
сұраныс.

2.     Деректер блогының берілуіне жылдамдатуға сұраныс.

3.     Ұғымдарды басқаруға сұраныс, бұл жағдайда желілік деңгейден
каналдық деңгейге деректер беріледі.

4.     Бастапқы жағдайға көшуге сұраныс, бұл жағдайда каналдық деңгейдегі
деректер блогымен бастапқы номерлі блоктар пайда болды

5.     Каналдық деңгейдің күнделікті жағдайына сұраныс.

6.     Деректер блогының берілу процесінің үзіліс жасалынуға сұраныс.

7.     Жалғау жұмысының ақталу фазасы. Бұл фазада 2 приметив
қолданылады.

 

 

1. Логикалық каналдың ажырытылуына сұраныс, бұл жағдайда желілік
деңгейден каналдық деңгейге деректер ағылып беріледі.

2.     Каналдық деңгей копоненттеріне сұраныс.
Протоколдар функциядан келесідей ерекшелігімен анықталады.
1). Өзара әсері бар процестердің параллелдігі.

2). Процеске жағдай мен анықталмай қалуы олардың әрқайсында басқа процестер жағдайы туралы толық ақпаратттың болмауы.

3). Әсерлесу мен оқиға арасындағы тәуелділігі болмауы толық түрде.

4). Хабарлауды жеткізудің орындалмауы.

Бұл факторлар протокол қиындықтарын ұлғайтады. Протоколдарды

сипаттаған кезде оларды логикалық және процедуралық деп екіге бөлуге

болады.

Протоколдың логикалық сипатттамасы дегеніміз - хабарлау структурасы

(формат) және мығынасы (Сематика) логикалық сипаттама хабарлау

типтерін және мағынасын түгелдеуді білдіреді. Әсерлесу ережесіннің

орындалуы протоколдың процедуралық сипаттамасын білдіреді.

Протоколдың бұндай түрі әртүрлі математикалық формаға көрсетіледі;

яғни алгоритімнің операторлық схемасы, моделдер желі т.т

Осылайша ақпараттты есептеу жүйесін ұйымдастыру логикалық көбінесе протокол көмегімен жасайды.

Басқару деңгей соңы және қолданылатын протокол типтер ақпаратты

есептеу жүйесінің архитектурасын анықтайды.

 

 

Есептеу жүйесі мен желісі архитектурасы.

Кіріспе.

1940 ж ядролық физиканың даму еркешеліктеріне байланысты қолмен есептеу істері көптеген материялдық ресурстарды және адамның тікелей араласуын талап ете бастады. XX ғ ортасында (информация) ақпаратты өңдеуді автоматтандыру ісінің қажеттігі электрондық техника мен технология қарсаңында дамуына себепші болды. Электроника табыстарының нәтижесінде жасалған техникалық аспап электрондық есептеу машинасы деп аталды. 1946 жжасалған ЭЕМ - дер электронды шам негізінде жұмыс істеді, 1948 ж шамдар транзистормен алмастырылып, көлемі 100 есеге төмендеді де, жұмысы сол Интегралды схемалармен жасалған мини ЭЕМ- дер пайда болды. 1981 ж  ІВМфирмасы шығарған, дербес компьютер деп аталатын шағын ЭЕМ-дер шықты.

1.                                     Компьтерлік жүйелер.

Анықтамаға сәйкес компьютерлік (есептеу) жүйелерін жарт негізгі құрамға

бөлуге болады.

1). Мақсат қойып соның нәтижесін алу;

2). Апараттық жасақтау (На1;а1\уаге);

3). Мәліметер файлы;

4). Компьютерді бағдарламамен қамтамасыз ету; (8оз1дүаге).

Компьютерлік жүйелер ұғымы келесі мәліметерді өңцеу жүйелерін осы төрт комбинацияны - машиналар, мәліметер, бағдарламалар және адамды біріктіре қарастыру кезінде қолданады.

2. Компьютерлік жүйелерді пайдалану.

А). Жұмыс өнімділігі - компьютерді пайдаланудың ең алғашқы себебі жұмыс өнімділігін арттыру болып саналады.

Б). Мәліметтерді өңдеу - компьютерді пайдаланудағы екінші себеп мәліметерді үлкен жылдамдықпен өңдеу болып саналады. Дайындығы мол маман 250 сөз оқып шығатын болса, ЭЕМ болса 1000000 оқиды. Сол себепті де телефон станцияларында, анықтамалық іздеу қызметерінде ЭЕМ кеңінен қолданылады.

В). Дәлдік пен ұқыптылық - компьютерлік жүйелерді пайдаланудағы үшінші себеп - олардың дәлдігі мен ұқыптылығы. Егер бағдарламалаушы машинаға нақты мәліметер нәтиже қатесіз дұрыс нәтиже береді.

2.                                     Аппаратық жабдықтар.

Үлкен немесе дербес ЭЕМ - нен алатын болсақ, олар бір-біріне ұқсас

принціпте жұмыс істейтін мынадай құралдардан тұрады.

1). Орталық процессор

2). Енгізу құрылғысы

3). Есте сақтау құрылғысы

4). Шығару құрылғысы

 

ортасымен байланысының бірдей протоколын орындауы тиіс. Яғни, С пунктіндегі электронды — оптикалық түрлендіргіш С жүйесімен, А пунктіндегі модемнің А жүйесімен әрекеттесуі секілді әрекеттесуі қажет. Бүл әрекеттесу ережесі беріліс ортаға ие физикалық деңгей интерфейсінде іске асырылатын физикалық деңгей протоколдарымен анықгалады, яғни информацияны еңдеу жүйесі мен А пунктіндегі модем арасында немесе информацияны өңдеу жүйесі мен С пунктіндегі электронды - оптикалық түрлендіргіш арасында. Физикалық деңгей интерфейсі берілгендерді әр бағытта жіберуге арналған өткізгіштер тобы және басқарушы сигналдардан тұрады.

Ашық жүйе архитектурасымен сәйкесінше физикалық деңгей тораптық деңгейге келесі қызметтер көрсетуі керек.

-   мәліметтерді берілісі үшін арналған екі немесе одан да көп каналдық
деңгей компоненттері арасында физикалық байланысты жүзеге асыру.

-   физикалық   деңгей   мәліметтер   бірлігін   іске   асыратын физикалық   деңгей байланысына ену нүктесінің соңын каналдық деңгейге жеткізу.

-  физикалық деңгей компоненттері арасында мәліметтер берілісі
тізбегін (немесе жолын) идентификациялау.

Қызмет көрсету сапасының талап етілеіін параметрлерін қамтамасыз ету. Қазіргі  кезде  физикалық деңгейге  жататын  ІТИ-Т  және  МОС -та құралған интерфейстердің бірнеше типтері белгілі (1-қосымша). Олардың бірі алғаш рет әлі

 

Физикалық деңгей протоколдары.

Деректер берілуінің базалык жүйесі байланыс каналдарынан >к!не байланыс түйіндерінен тұрады, терминалды және негізгі есептеу машиналары арасында ақпаратттык байланысты қамтамасыз етеді. Бұл мүмкіндіктер 7 деңгейден түратын модельдерді құрайды: төменгі сатыдағы басқару деңгейлері:

1- физикалық каналды басқару;

2- ақпаратттық каналды басқару;

3- деректердің жүйесін басқару;

Ашық жүйе архитектурасында физикалық деңгей төменгі деңгейге жатады. Бұл жүйені бір - бірімен қосатын беріліс ортасымен байланысуын қамтамасыз етеді. Беріліс ортасының мысалы ретінде коаксиальді сым, екі өткізгішті жұп орам, волоконды -оптикалык линия байт немесе машина сөзін параллельді жеткізетін өткізгіштер тобынан тұратын шина және т.б. қызмет етеді. Беріліс ортасы құрама болуы және әртүрлі типтегі сегменттерден тұруы мүмкін, мысалы, өткізгіштік және волоконды - оптикалык линиялар.

4.1 Суретте үш шекараға бөлінген нункттер А,В және С көрсетілген.

А және В пункттері бір - бірімен өткізгішті байланыс линиясымен ал, В және С пункттері волоконды - оптикалықпен байланысқан. Бұл линиялар арасында В пунктінде А пунктінен келіп түсетін электрлі сигналдарды түрлендіріп С пунктше жіберетін және керісінше С пунктінен келетін оптикалық сигналдарды электрлі сигналға аударып А пунктіне жіберетін транзитті электронды - оптикалық түрлендіргіш орнатылған.

4.1 Сурет. Құрама беріліс ортасының құрылымы және оның ИВС - нің
физикалық деңгейімен байланысуы.

Бұл пункттерде ортаның өзі әр түрлі табиғатқа ие болғанымен, А және  С   пункттерінің  физикалық деңгейлері тамаша жағдайда беріліс

15

 

Ортаны физикалық жағынан қарағанда оған проводтар, спутниктік линия, байланыс каналы жатады. Әрбір желі жүйені кейбір процестер жиынын алуға болады.

Әртүрлі жүйеге бөлінген процесс хабарлауды алмастыру жолымен орта арқылы өзара байланысы.

Сурет 1. Процестердің өзара байланысы.

 

Желінің тиімділігін, ашық болуын, бейімділігін қамтамасыз ету үшін процесті көп деңгейлі схема түрінде қарастыруға болады.

3.  Желі каналы базалық деректердің берілу жүйесі арқылы өтуін қамтамасыз
етеді.

4.  Транспорттық деңгей терминалды және негізгі компьютерді базалық
деректерің берілу  жүйесі мен  желі   абоненттерінің  процедураларын  бөледі.  Бұл деңгейде стандартты әртүрлі жүйелеу желісімен берілетін деректер транспорттық қызмет арқылы жүзеге асады

5.  Сеанстық деңгей процестердің өзара әсері кезінде сеанстың байланысын және логикалық каналды жалғауды қамтамасыз етеді.

 

Осылайша ақпаратты есептеу жүйесін ұйымдастыру логикасын көбінесе протокол көмегімен жасайды.

Басқарушы деңгей саны және қолданылатын протокол типтері ақпараттты есептеу жүйесінің архитектурасын анықтайды.

Хабарлаудың құрылысы.

Процестер арасында мәліметтер транспорттык интерфейс арқылы
хабарлау формасында байт түрінде тізбектеліп,         түрде үлкен мәнмен беріледі.

Транспорттық деңгейде деректердің берілуін басқаратын жабдықтар хабарлауды пакеттерге бөледі, ол хабарлау мәліметтердің берілу жүйесіне тізбектеле енгізіледі және желі деңгейінің басқару жабдықтары мен желі арқылы жіберіледі.Транспорттық қызмет тізбектелген пакеттерді қабылдап, деректер өрісінен хабарлауды жинайды.

 

 

Транспорттық протокол желі протоколымен салыстырғанда жоғарғы деңгейге жатады, деректерді шифрлау жолымен берілуін қамтамасыздандырады.

Трнаспорттык протоколдың негізгі функциясы - орнатылған желі арқылы хабарлауды жеткізу және порт пен процесс арасындағы байланысты жасау жатады.

Процесс жиынының өзара әсері болу үшін, қолданбалы есептерді шешуді қамтамасыз ету, ол 5 - ші деңгей құрамына жатады.

Протокол функциядан келесідей ерекшелігімен анықталады.

1)    Өзара әсері бар процестердің параллельдігі.

2)    Процесс жағдайының анықталмай калуы, олардың әрқайсысында басқа
процестер жағдайы туралы толық ақпаратттың болмауы.

3)    Әсерлесу мен оқиға арасындағы тәуелділік болмауы.

4)    Хабарлауды толық түрде жеткізудің орындалмауы.

Бүл факторлар протокол қиындықтарын ұлғайтады. Протоколдарды сипаттаған кезде оларды логикалық және процедуралық деп екіге бөлуге болады.

   Протоколдың логикалық сипаттамасы дегеніміз - хабарлау структурасы (формат) және мағынасы (семантика). Логикалық сипаттама хабарлау типтерін және мағынасын түгелдеуді білдіреді. Әсерлесу ережесінің орындалуы протоколдың процедуралық сипаттамасын білдіреді. Протоколдың мұндай түрі әртүрлі математикалық формада көрсетіледі., яғни алгоритмнің оператордың схемасы, модульдер, желі т.т.

Желінің қажеттілігі.

Есептеуіш машинамен терминалды ақпараттты есептеу жүйесінде біріктірудегі негізгі тиімділік - ол пайдаланушылар үшін желіде толық жұмыс істеу. Желіде жұмыс істейтін пайдаланушы барлық басты немесе негізгікомпьютермен де жұмыс істей алады, сондай-ақ осы компьютерлердің жадыларын деректер мен процестерді сақтау үшін, өңдеу үшін колдана

 

және оған ашық жүйе архитектурасының қазіргі кездегі концепциясымен сәйкесінше қойылатын талаптар толық орындалмайды. Мұндай интерфейстерге мысал бірінші рет жарық көрген У.24 ұсынысында көрсетілген терминал және модем арасындағы қиылыс болады. У.24 стандартты телефон (аналогты) канал рақылы мәліметтер берілісін анықтайды. Осы ұсынысқа сәйкес орта бойынша беріліске арналған сигналдарды формалауды және ортадан сигналдарды қабылдауды қамтамасыз ететін модем және терминал (яғни мәліметтерді өңдеу құрылғысы) бір-бірімен 39 тізбек көмегімен байланысады. Осы тізбектер көмегімен информация өңдейтін терминал модемді басқарады, модем терминалға өз жағдайын жеткізеді және екі жақты мәліметтер алмасуы жүреді. У.24 интерфейсі ұсынған функцияның барлығы физикалық деңгей орындайтын функцияларға жатпайды. У.24 стандартымен анықталған процедуралар коммуникацияның сандық желілеріне абоненттердің телефондық канал арқылы қосылуына Х.21 - бис стандартымен кеңейтілген. Х.21 - бис стандарты сандық желілерге ену үшін коммутацияланатын канал арқылы байланыс орнатуға мүмкіндік береді. Сандық тораптар арқылы берілістер тәртібі Х.21 стандартымен анықталады. Х.21 стардарты есептеу желілерінде кеңінен қолданылады және мәліметтер берілісінің сандық торабына абоненттердің жуықталу тәртібін анықтайтын интерфейс ретінде қарастырылады.

 

Протокол №1.

ҒГОЬС (НІ§Һ Ьеуеі Эаіа Ілпк Сопігоі) - (высокоуровневое управление каналом передачи данных). (Жоғарғы деңгейде деректердің берілу каналын басқару).

ДБЖ

Мұндағы БТ - байланыс түйіні. ДБЖ-деректер берілуінің жүйесі. Сурет 2. Деректер берілуін басқару.

Суретте 2 компьютер көрсетілген, байланыс түйіндерінде желі бойынша деректердің берілуі көрсетілген. Мүндағы техникалық жабдықтардың кері байланысы интерфейс арқылы анықталады. 1-3 деген деңгей, ал 2,3 басқару деңгейлері өзара әсері протоколдар арқылы анықталады.

Мүндағы протоколдарды төменгі басқару деңгейі ретінде қарастыруға

болады.

 

1.                                                      Интерфейстер.

Деректер берілуін басқару функциясын жасау үшін техникалық және бағдарламалық жабдықтар қолданылады. Ереже бойынша 1 және 2 - ші деңгейде негізінде техникалық жабдықтар, 1 - ші деңгейде электронды схемалар, ал 2 - ші деңгейде бағдарламаны бақылаушы 3 - 6 - шы деңгейде бағдарламалық жабдықтар, яғни терминалды және негізгі компьютерді желілік бағдарламамен қамтамасыз ету қолданылады.

Бір жүйедегі деңгейлер арасындағы өзара әсер интерфейс көмегімен орындалады. Интерфейс деректер архитектурасын және деңгей арасында деректер алмасқан әдіс (алгоритмін) жасайды. 1 - ші және 2 -ші басқарушы деңгейлер өзара 3 - ші схемалық интерфейс көмегімен байланысады, бұл интерфейсі деп аталады. Басқару деңгейлері арасындағы өзара әсерін реттеу, бағдарламалық жабдық көмегімен орындалады. Бұл дегеніміз яғни процедуралар жиынтығы бағдарламалық интерфейс деп аталады.

Мұндай процедуралар бағдарламалық көрші деңгей және функциясын басқару деңгейімен қамтамасыз етеді.

2.                                                      Протоколдар.

Желінің бейімділігі мен қарапайымдылығы бір деңгейдегі процестер арасындағы деректерді хабарлауды алмастыру есебінен тұрады. Бұл қолданбалы процесс тек қана қолданбалы процеспен өзара әсерлесе алады дегенді білдіреді, ал 1 және 2 деңгейдегі хабарлаудың берілуін басқару процесі бірдей деңгей процесімен әсерлесе алады. Бұл схема процестердің өзара әсерлесуі, яғни хабарлау процедураларын жаңарту, желі деңгейінің логикалық тәуелсіздігінің қажеттігін білдіреді.

Суретте процестердің өзара схемасы қарастырылған. А жүйесіндегі қолданбалы процесс хабарлауды В жүйесіндегі қолданбалы процесте

 

көрсетеді.   Мүнда   екі   қолданбалы   процестің  логикалық  өзара  әсері көрсетілген.

Деңгейдің әрбір процесі үшін протоколдар колданылады. Анықталған функциялар тобының логикалық байланысы деректер берілуі кезінде (хабардауды алмастыру негізінде өзара әсері бар процестер ережесіне сәйкес)орындалады, ол протокол деп аталады.

Мұнда хабарлауды жеткізу уақыты дегеніміз - ол желіге хабарлаудың берілу моментінен адрестерге хабарлаудың түсу моментіне дейінгі уақыттың статистикалық орташа мәні.

Ал деректердің өңдеу өқндылығы дегеніміз деректердің сақталуын, өңделуін, берілуін енгізіп - шығару үшін қолданылатын жабдық есебі.

Жоғарыда айтылған сипаттамалар желінің құрылысынан, функционалдығынан байланысты, яғни параметр жиынтығынан, олардың ішіндегі негізгілері: Ақпараттты есептеу жүйесінің (топологиясы) құрылысы, (компьютер құрамы, базалық деректердің берілу жүйесінің құрылысы, және терминал желі), бір -біріне өзара әсері бар абоненттердің берілуін қамтамасыз ету әдістері, деректер берілуінің маршрутын таңдау т.б. мұндағы басқа пайдаланушылар жүктемесінен де байланысты. Жүктелі актив белсенді терминалдар (пайдаланушылар) және желідегі пайдаланушылардың интенсивті өзара әсерінен анықталады.

Сурет 2. транспротық интерфейс.

 

Сурет 3. Транспорттық интерфейс процедуралары.

 

Класс

Наименование

Функция

Установлениесоединение иразъединение

Ожидание СоединениеСогласие Отказ Отмена РазъединениеРазрыв

Подготовка установлениюсоединение Установка соединениеСогласие на установлениесоединение Отказ в установлениисоединение Отмена ожиданиеРазъединение Неуправляемыйразрыв соединение

Передачаданных

Передача ПриемОтмена передачиОтмена приема

Выдача сообщение для удаленногопр-са Готовность на приемусобщений Отмена процедурыпередачи Отмена готовности к приему

Синхронизация

Прерывание Прием прерывание

Передача прерыванияГотовность к приемупрерывание

Переключение

Переключение

Изменение адреса местного порта

 

Көпдеңгейлі желіні ұйымдастыру.

Ақпараттты есептеу жүйесін жүйе жиыны деп түсінуге болады. Олар бір - бірімен өзара әсері бар ортамен байланысқан. Жүйе ретінде терминалды және негізгі компьютер мен байланыс түйіндерін қарастыруға болады. Ортаны физикалық жағынан қарағанда оған проводтар, спутниктік линия, байланыс каналы жатады. Әрбір желі жүйені кейбір процестер жиынын алуға болады.

Әртүрлі жүйеге бөлінген процесс хабарлауды алмастыру жолымен орта арқылы өзара байланысы.

Сурет 1. Процестердің өзара байланысы.

Желінің тиімділігін, ашық болуын, бейімділігін қамтамасыз ету үшін процесті көп деңгейлі схема түрінде қарастыруға болады.

Сурет 2. Көпдеңгейлі ақпараттты есептеу жүйесін ұйымдастыру.

Денгейлер

 

 

прикладной

представле-ния

сеансовый

транспортный

сетевой

канальный

физический

 

1.     Физикалық деңгей  байланыс  каналдарын  басқаруды  бөледі,  байланыс каналын өшіру, қосу және деректер арқылы берілетін каналдарды басқарады.

2.     Каналдық деңгей деректердің физикалық канал арқылы сенімді түрде берілуін қамтамасыз етеді.

3.       Желі каналы базалық деректердің берілу жүйесі арқылы өтуін қамтамасыз етеді.

4.     Транспорттың деңгей терминалды және негізгі компьютерді базалық деректердің берілу   жүйесімен   желі   абоненттерінің   процедураларын   бөледі.Бұл деңгейде стандартты әртүрлі жүйелеу желісімен берілетін деректер транспорттық қызмет арқылы жүзеге асады

5.     Сеанстық деңгей процестердің өзара әсері кезінде сеанстың байланысын және логикалық каналды жалғауды қамтамасыз етеді.

СуретЗ. Көпдеңгейлі желідегі процестердің өзара әсері.

 

 
 

Сурет 2. Көпдеңгейлі ақпараттты есептеу жүйесін ұйымдастыру.

 

Ақпараттты есептеу жүйесінің транспорттық қызметі.

Ақпараттты есептеу жүйесінің көмегімен негізгі және терминалды есептеу машиналары арасында өзара әсерлесу процесі қамтамасыз етіледі.

Желі компьютер арасында байланысты ұйымдастырып, пакеттерді жеткізу қызметін атқарады.   Желіде   функциялар   мен   протоколдар  жүйе қызметі   жеткіліксіз   болған жағдайда   транспорттық   қызмет колданылады.  Транспорттық   қызмет   дегеніміз -транспорттық модульден тұрады, ол мәліметтердің берілу жүйесімен компьютерді өзара байланыстырады.

Транспорттық модуль болса, функцияларды деңгей арқылы таратып, мәліметтердің берілуін қамтамасыз етеді. Өзара әсері бар процестер арқылы берілетін деректер формасын процедураларды транспорттық кызмет арқылы таратуды транспорттық протокол анықтайды немесе оны деректердің берілуінің протоколы деп атайды.

Транспорттык желі құрамына транспорттық қызмет пен деректер берілуінің жүйесі кіреді, желіге жалғанған, қосылған барлық өзара әсері бар процестердің компьютерлердің жүмысын қамтамасыз етеді. Сондай- ақ транспорттықинтерфейс үғымы бар, ол дегеніміз процестердің өзара әсерлесу ережесі. Транспорттық интерфейс процестер мен порттарды адрестеу жүйесін жолын желіде орнатады. Ол процестер арасында жүретін мәліметтердің формасын қадағалайды.

Транспорттық интерфейс транспорттық протоколмен анықталады, соған сәйкес транспорттық модульдер құрастырылады және есептеу желісінде өзара әсері бар процестер құрылады.

Транспорттық протокол.

Транспорттық протокол функциясының негізгі жүмысы, деректер берілу жүйесі істен шыққан кезде оны тұрақты режимге келтіру болып табылады.

 

Сурет 1. Транспорттық желі.

Мұндағы А...Е - негізгі терминалды ЭЕМ. ТМ - транспорттық модуль. БТ - байланыс түйіндері.

 

алады. Ережеге сәйкес деректерді бірнеше есептеу машинасында параллель өңдеуге болады. Сол себепті күрделі ақпаратттық құрылым пайда болды. Пайдаланушылар арасындағы ақпаратттық байланыс күрделі жүйенімодельдеу (жаңарту) есептерін шешуге мүмкіндік беруі және де желілік деректерді сақтау мен өңдеу -сапалы түрде жаңаша өңдеуді ұйымдастырады. Егер де пайдаланушылар саны көбейген жағдайда есепті шешудегі жылдамдықтөмендеп қиындық көбейеді.

Ақпараттты есептеу жүйесінің сипаттамасы.

Ақпараттты есептеу жүйесінің негізгі сипаттамасына операциялық мүмкіндіктер, хабарлауды жеткізу уақыты, деректердің өңделуінің құндылығы жатады.

Желінің операциялық мүмкіндіктері дегеніміз - ол деректерді сақтау мен өңдеудегі негізгі әрекеттер.

Ережеге сәйкес желі құрамына кіретін негізгі немесе басты компьютерлер келесідей кызметтер көрсете алады:

1)    Файлдарды желі компьютерлер арасында тасымалдау (деректер).

2)    Компьютердегі сақталған немесе жойылған, өңделген файлдар,
деректер базасы, қолданбалы бағдарлама пакеттеріне қайта жұмыс істеу.

3)    Терминалды, яғни пайдаланушылар арасында өзара текстік хабарлама.

4)    Бірнеше компьютерге деректер базасын енгізу, орналастыру.

5)    Басты компьютерде пакеттер немесе диалогты режимде тапсырма
орындау, енгізу, жою.

6)    Ресурстар мен деректерді қорғау.

7)    Бағдарламалық ресурстар және ақпараттар туралы анықтама беру.

8)    Бірнеше компьютерде есептерді параллель орындау.

ЭМВОС пайда болмаған кезде 60 жылдары пайда болды. Оларда физикалық және тораптық деңгейлер арасындағы функциялардың нақты бөлінуі жоқ,

 

Транспорттық интерфейстің процедуралары.

Процедураның құрамы транспорттық протоколмен анықталады, ол транспорттық интерфейсті қамтамасыз ету үшін жасалған. Өзара әсері бар процестер мен процедураны салыстыратын болсақ, екеуінің де жұмысы бірдей, яғни хабарлауды жіберу, қабылдау, желіде жалғастыру кызметін атқарады. Процедуралар жүейедегі транспорттық модуль арқылы желіде таратылады. Процедураның орындалуын команда ретінде қарастыруға болады, ол транспорттық желіде транспорттық қызмет арқылы жүзеге асады.

Ақпараттты есептеу жүйесінде транспорттық модульдер хабарлауды формаға келтіретін деректердің берілу жүйесіне жіберуге дайындайды. Нәтижесінде желінің транспорттық қызметі транспорттық интерфейс процедураларын таратады.

Ақпараттты есептеу жүйесін ұйымдастырудағы қойылатын талаптар

келесідей:

1). Ашықтылық - әсерлесу компоненттердің бағдарламалық және техникалық жабдықтарын өзгеріссіз байланыс линиясында, терминалдарды, басты немесе негізгі компьютерде қосымша пайдалану мүмкіндігі.

2). Бейімділік - компьютер істен шығуының нәтижесінде кұрылысының өзгергендегі жұмысқа жарамдылығын сақтау.

3). Тиімділік - минимальді шығын кезінде пайдаланушыны сапалы көмек беруді қамтамасыз ету.

 

Көпдеңгейлі желіні ұйымдастыру.

Ақпараттты есептеу жүйесін жүйе жиыны деп түсінуге болады. Олар бір - бірімен өзара әсері бар ортамен байланысқан. Жүйе ретінде терминалды және негізгі компьютер мен байланыс түйіндерін қарастыруға болады.

12

 

ЭМВОС пайда болмаған кезде 60 жылдары пайда болды. Оларда физикалық және тораптық деңгейлер арасындағы функциялардың нақты бөлінуі жоқ және оған ашық жүйе архитектурасының қазіргі кездегі концепциясымен сәйкесінше қойылатын талаптар толық орындалмайды. Мұндай интерфейстерге мысал бірінші рет жарық көрген У.24 ұсынысында көрсетілген терминал және модем арасындағы қиылыс болады. У.24 стандартты телефон (аналогты) канал рақылы мәліметтер берілісін анықтайды. Осы ұсынысқа сәйкес орта бойынша беріліске арналған сигналдарды формалауды және ортадан сигналдарды қабылдауды қамтамасыз ететін модем және терминал (яғни мәліметтерді өңдеу құрылғысы) бір - бірімен 39 тізбек көмегімен байланысады. Осы тізбектер көмегімен информация өңдейтін терминал модемді басқарады, модем терминалға өз жағдайын жеткізеді және екі жақты мәліметтер алмасуы жүреді. У.24 интерфейсі ұсынған функцияның барлығы физикалық деңгей орындайтын функцияларға жатпайды. У.24 стандартымен анықталған процедуралар коммуникацияның сандық желілеріне абоненттердің телефондық канал арқылы қосылуына Х.21 - бис стандартымен кеңейтілген. Х.21 - бис стандарты сандық желілерге ену үшін коммутацияланатын канал арқылы байланыс орнатуға мүмкіндік береді. Сандық тораптар арқылы берілістер тәртібі Х.21 стандартымен анықталады. Х.21 стардарты есептеу желілерінде кеңінен қолданылады және мәліметтер берілісінің сандық торабына абоненттердің жуықталу тәртібін анықтайтын интерфейс ретіндеқарастырылады.

 

Осылайша ақпараттты есептеу жүйесін ұйымдастыру логикасын көбінесе протокол көмегімен жасайды.

Басқарушы деңгей саны және қолданылатын протокол типтері ақпаратты есептеу жүйесінің архитектурасын анықтайды.

Хабарлаудың құрылысы.

Процестер арасында мәліметтер транспорттық интерфейс арқылы хабарлау формасында байт түрінде тізбектеліп, ....  түрде үлкен мәнмен беріледі.

Транспорттық деңгейде деректердің берілуін басқаратын жабдықтар хабарлауды пакеттерге бөледі, ол хабарлау мәліметтердің берілу жүйесіне тізбектеле енгізіледі және желі деңгейінің басқару жабдықтары мен желі арқылы жіберіледі. Транспорттық қызмет тізбектелген пакеттерді қабылдап, деректер өрісінен хабарлауды жинайды.

 

 
 

интерфейс

 
 

іраиспорттык интерфейс

 

 

Есептеуіш жүйелері мен желілері архитектурасы

 

Әдебиеттер

 1.  Сарыпбеков Ж.С.                                                                            

Вычислительные системы и сети: архитектура проблемы и перйективы.

Алматы: КазНИИНКИ 1991 г.                                                                       

 2.  Якубайтис Э.А. Архитектура вычислительных сетей.                            

Москва статистика 1980 г.                                                                               

3. Компьютерные системы и сети. Под редакции   В.П. Косарев4 и Л.Й!

Еремина Москва: финансы и статистика. 1999 г. .

 4. Даниэль Дж.Нессер. Оптимизация и поиск неисправностей в сетях.

Киев: Диалектика, 1996 г.

5.     Фролов А.В., Фролов Г.В. Локальные сети персональных компьютеров.
Москва: ДиалогМифи, 1993 г.

6.     Дженнингс Ф. Практическая передача данных: модемы , сети и протоколы
Москва : Мир. 1989 г.

7.     Протоколы  информационно - вычислительных сетей: Справочник / С.А.
Аничкин., С.А. Белов., А.В. Бернштейн и др. под редакции И.А. Мизика.,
А.П. Купетова. Мосқва: Радио и связь 1990 г./

8.     Ларионов А.М., Майоров С.А., Новиков Г.И. Вычислительные комплексы.

системы и сети• Ленинград: Энергоатомиздат, 1987 г.

9. Самофалов К.Г., Луцкий Г.М. Структура и организация функционирования ЭВМ и ситем. Киев. Высшая школа 1987 г. \У Ю.КаганВ.М. Электронно - вычислительные машины и системы Москва   Энергоатомиздат, 1985 г.

10 .Головкин Б.Н. Параллельные вычислительные системы Москва. Наука 1980 г.

 

 

Мәлімет сізге көмек берді ма

  Жарияланған-2014-10-23 22:17:22     Қаралды-11147

АДАМ ОТТЫ ҚАЛАЙ "БАҒЫНДЫРДЫ"?

...

Ежелгі адам көп нәрседен қорқады: ...

ТОЛЫҒЫРАҚ »

ЖҰМЫРТҚА НЕГЕ СОПАҚ ПІШІНДЕ?

...

Сопақ пішіні жұмыртқалар үшін ең оңтайлы болып табылады.

ТОЛЫҒЫРАҚ »

АРА НЕ БЕРЕДІ?

...

Аралар - біздің әлемде маңызды рөл атқаратын кішкентай, бірақ өте маңызды жәндіктер.

ТОЛЫҒЫРАҚ »

НЕЛІКТЕН КЕМПІРҚОСАҚ ДОҒА ТӘРІЗДІ?

...

Адамдар бұл сұрақты көптен бері қойып келеді.

ТОЛЫҒЫРАҚ »

КЕМПРҚОСАҚ ДЕГЕНІМІЗ НЕ?

...

Адамдар бұл ең әдемі табиғат құбылысының табиғаты туралы бұрыннан қызықтырды.

ТОЛЫҒЫРАҚ »

АЮЛАР НЕГЕ ҚЫСТАЙДЫ?

...

Ұйықта қысқы ұйқы аюларға қыстың аш маусымынан аман өтуіне көмектеседі.

ТОЛЫҒЫРАҚ »

МАҚТАДАН НЕ ЖАСАУҒА БОЛАДЫ?

...

Мақта – тамаша талшық беретін өте бағалы өсімдік.

ТОЛЫҒЫРАҚ »

НЕГЕ АНТАРКТИКА ЕҢ СУЫҚ КҮНТИНЕНТ?

...

Жер шарындағы ең суық аймақтар – полюстер.

ТОЛЫҒЫРАҚ »

АНТИБӨЛШЕКТЕР ДЕГЕНІМІЗ НЕ?

...

«Анти» сөзінің мағынасын елестету үшін қағаз парағын алып...

ТОЛЫҒЫРАҚ »