АНТИБӨЛШЕКТЕР ДЕГЕНІМІЗ НЕ?

Категориясы: Ғылым

---

«Анти» сөзінің мағынасын елестету үшін қағаз парағын алып, оған сөз тіркесін жазыңыз. Содан кейін оны айнаға дейін ұстаңыз. Сен не көріп тұрсың?

Шағылысқан әріптер оңнан солға қарай жазылған болып шықты. Бүкіл айналадағы дүние айнадағыдай қарама-қарсы қасиеттерге ие. Біз айнадан көріп тұрған әлемді шын мәнінде бар антиәлем деп айта аламыз.

Антибөлшектер айнадағы шағылысуларға ұқсас. Бұл қарапайым бөлшектер - протон, нейтрон, электрон және басқалармен салыстырғанда қарама-қарсы қасиеттерге ие элементар бөлшектер. Элементар бөлшектердің әрбір түрінің өзінің антиподтары болады.

Мысалы, электронды алайық. Оның электр заряды минус 1, ал антиэлектронның заряды (позитрон деп аталады) плюс 1.

Антиатомдар антипротондардан, антинейтрондардан және позитрондардан тұрады және олар өз кезегінде антиматерия (антиматерия) түзеді.

Антибөлшектер қалай пайда болады?

Олар, мысалы, белсенді галактикалардың ядроларында түзіледі. Біздің планетада антибөлшектердің пайда болуы найзағай разрядтары кезінде немесе ғарыштық сәулеленудің әсерінен атмосфераның жоғарғы қабаттарында болады. Ал адамдар үдеткіштерде, мысалы, Үлкен адрон коллайдерінде антибөлшектерді жасауды үйренді. Ғалымдар тіпті оны антисутегі атомдарын жасау үшін вакуумдық тұзақтағы антибөлшектерді араластыру үшін пайдалана алды.

Антибөлшектер, олардың сәйкес бөлшектерімен соқтығысқанда (мысалы, электрон позитронмен соқтығысса) өзара жойылады. Бұл процесс аннигиляция (латынша annihilatio – «толық жойылу») деп аталады. Бірақ энергияның сақталу заңына сәйкес, олар, әрине, толығымен жойылмайды, бірақ фотондарға айналады, яғни энергияның күшті бөлінуін - гамма-сәулеленуді тудырады.

Аннигиляция кезінде бөлінетін энергия мөлшері Эйнштейннің әйгілі E = mc2 теңдеуімен сипатталады. Яғни, бөлшектер мен антибөлшектердің жойылуы кезінде орасан зор энергия бөлінеді - ядролық жарылыс кезіндегіден жүздеген есе көп!

Сен қорқып тұрсың ба? Бекер. Жер бетінде ауқымды жарылыс тудыратын антиматерияның мұндай мөлшері жоқ. Табиғатта түзілген антибөлшектердің аздаған мөлшері затпен кездескенде бірден жойылады.

Бұл арада біз антиматерияны бейбіт мақсатта, мысалы, медицинада – позитронды эмиссиялық томографтарда қолданып жатырмыз.

  Жарияланған-2024-07-23 17:23:07     Қаралды-2418

Мәлімет сізге көмек берді ма