МИ ТУРАЛЫ НЕ БІЛЕМІЗ?
Категориясы: Өсімдікті
Ми – өзінің құрылымы жағынан ғана емес (10-15 миллиард нерв клеткасы бар), сонымен бірге ол өзінде өтіп жататын физиологиялық процестердің сипатына қарай да өте күрделі зат. Адам миының салмағы жалпы дене салмағының 2,17 процентіне, ал барлық бұлшық еттер дененің 30-40 процентіне тең.
Ми бірнеше бөліктен тұрады. Әр бөлік белгілі бір тек өзіне ғана тән қызметті атқарады. Оларда барлық органдардан сигналдар немесе әдетте айтылатындай, импульстерді қабылдайтын және сол органдарға жауап сигналдар жіберетін ядролар мен орталықтар (центрлер) болады. Мида тыныс алуды, қан айналысын, аяқ-қолдың қозғалысын, ас қорытуды реттейтін, иіс сезетін, дыбысты ажырататын, көру орталықтары бар. Мида сезімді басқаратын, тамырдағы қан қысымын, тердің бөлінуін реттейтін ядролар орналасқан. Бір сөзбен айтқанда, адам қызметінің бірде-бір формасы мидың басқаруынсыз атқарылмайды.
Мидың ең маңызды бөліктерінің бірі және оның ең жетілген бөлігі – үлкен жарты шарлар қабығы. Ол адамның бүкіл нерв-психикалық қызметінің орталығы болып табылады. Барлық нерв клеткаларының жартысынан көбі мидың үлкен жарты шарларында орналасқан. Ми қабығының жалпы көлемі 1670 шаршы сантиметрдей.
Жануар өзінің биологиялық дамуы жағынан жоғары болған сайын, оның үлкен жарты шарлар қабығы да жақсы дамып жетіледі. Мысалы, итпен салыстырғанда маймылдың жарты шарлар қабығы дамыған, ал иттікі жылқының немесе үй қоянының жарты шарлар қабығынан жақсы жетілген. Балық пен құрбақада үлкен жарты шарлар қабығы мүлде жоқ.
Ми қабығының астында табиғаты жағынан оның көне бөлігі болып табылатын ми қыртысы орналасқан. Организмнің барлық вегетативтік функциясы – тамырлардағы қан қысымын реттеу, дененің температурасы мен организмдегі алмасу процесстерін бір қалыпта ұстау осы араға жинақталған.
Мидың бұл бөлігі организмнің әр учаскесіндегі ауыруды аса күшті қабылдайды, ішкі органдарының жұмысын басқарады. Басқаша айтқанда, мидың қыртыс бөлігі санаға бағынбайды, автоматты түрде қызмет етеді. Ми қабығы жоқ жануарларда, қыртыс мидың жоғары бөлігі болып табылады. Адам ми қыртысы құрылымының қызметі ми қыртысының жұмысын бақылап, оны қажетті арнаға салып отыратын жоғарыда жатқан үлкен жарты шарлар қабығының қызметімен тығыз байланысты болады.
Жарияланған-2016-07-18 21:03:50 Қаралды-8867
КӨКПАР
Көкпар - атқа мінген топ жігіттердің қатысуымен өтетін ойын. Ойынды бастау үшін көкпаршылар белгіленген сызықтың бойына қатар түзеп тұрады. Сызықтан 50-60 адымдай жерге көкпар тасталынады.
НАПАЛМ ДЕГЕНІМІЗ НЕ?
Напалм - тұтанғыш-отатқыш қоспа ретінде қолданылатын жаңғыш зат. Напалм біршама тұтқыр және әр түрлі заттың бетіне жақсы жабысады. Тұтанғыш қоспаның негізі бензиннен, керосиннен және басқа да мұнай өнімдерінен тұрады.
КӨРКЕМ СУРЕТТЕ РАКУРС
Егер біз адамға не төменнен, не жоғарыдан қарар болсақ, оның әдеттегі кейпіне ұқсамай, өзгеріп сала бергенін байқаймыз. Өзінің денесінің бізге жақын тұрған бөлігі үлкейіп, алыс тұрған бөлігі кішірейіп кеткендей көреміз.
АЗОТ ҚЫШҚЫЛЫ
Азот қышқылы - түссіз сұйық. Азот қышқылы барлық металдарға әсер етеді, күшті тотықтандырғыш.
ТУДЫ ҚАСТЕРЛЕУ
Сап түзеп тұрған қалың әскердің алдына ту сән-салтанатпен әкелінген. Керней- сырнайлар тартылып, барабан, дабыл соғылып, бас колбасшы туға қымыз бүріккен. Қымыз - ежелден келе жатқан көшпелілердің сусыны. «Туға қарап қымыз бүрку» көшпелілердің ат жалын та
НЫШАЛДА
Сабын-тамырмен және жұмыртқамен араластырып, көпіршітіп шайқалған қант шырыны осылай аталады. Түсі ақ, қоюлығы кремнің қоюлығындай. Белок ретінде жұмыртқа белогы қолданылады.