ЖЕТІСУ
Категориясы: Табиғат
Жетісу - тарихи-географиялық аймақ.
Солтүстігінде Балқаш көлімен, шығысында Жетісу (Жоңғар) Алатауымен, оңтүстік және оңтүстік-батысында Тянь-Шань жоталарымен шектеседі. Ал батысы Бетпақдалаға ұласады.
Тарихи деректер мен зерттеулерде Жетісу атауын құрайтын жеті өзен туралы түрлі пікірлер айтылған. Олар: Лепсі, Басқан, Сарқан, Ақсу, Бүйен, Қаратал және Көксу өзендері.
Кейбір тарихи әдебиеттерде Жетісуға Шу және Талас алабы мен Қырғызстандағы Нарын өзенінің жоғарғы ағысын қамтитын атырапты да жатқызады.
Жетісу солтүстіктен оңтүстікке 900 км-ге, ал батыстан шығысқа 800 км-ге созылған үлкен аумақты қамтиды. Шығысы мен оңтүстігін биік таулар алып жатса, батысы мен солтүстігі - шөлге ұласатын қыратты жазық. Бұл өлкеде суармалы егін шаруашылығы, жайылымдық мал шаруашылығы ертеден-ақ дамыған.
Жетісудың оңтүстік-шығыс бөлігінің тау бөктерлерінде ауа райы ылғалды, қоңыр салқын, топырағы құнарлы. Онда суармалы егіншілікке пайдаланылатын көптеген тау өзендері бар. Жеміс ағаштары, жапырақты орман өседі. Ал жоғарыда шыршалы ормандар кездеседі. Міне, осындай қолайлы табиғи жағдайлар Жетісуды ертедегі мәдениет ошақтарының біріне айналдырған.
Жарияланған-2015-11-24 21:37:35 Қаралды-20355
ҚАЙМАҚ КЕМЕСЕ КІЛЕГЕЙ ҚҰЙЫЛЫП, ЖАҢҒАҚ ҚОСЫЛҒАН ҚАРА АЛХОРЫ
Мұқият жуылған қара алхорының үстіне су құйылып, қайнағанша қыздырылады да содан соң 1,0-1,5 сағат бөктіріп қойылады. Бұдан кейін қара алхорының сүйектері алынады.
ТӘТТІЛЕР РЕЦЕПТІЛЕРІ
Дастарқанын түрлендіре түскен қыз-келіншектеріне үмітпен тіске басар тәттілер - торт, печенье, пирогтар.
ҮҢГІРЛЕР
Үңгір дегеніміз - ерігіш тау жыныстарының бұзылуы, мүжілуі салдарынан пайда болатын жер қыртысындағы қуыстар. Ерігіш тау жыныстарына көбіне әктас, гипс, доломит, т.б. жатады. Үңгірлердің ұзындығы ондаған, жүздеген метрден, кейде бірнеше ондаған километрге
БАЯНАУЫЛ ТАС МҮСІНДЕРІ
Сарыарқаның солтүстік-шығысында орналасқан Баянауыл тауларының табиғаты өте көрікті. Ең биік жері 1046 м болатын (Ақбет тауы) тау жан-жаққа 1-20 шақырымға созылып жатыр. Орталық тұсында орналасқан тау шоғырлары - Жасыбай, Жанбақы, Торайғыр, Жаманаула бірт
ЕЖЕЛГІ ҮРГЕНІШ
10 ғасырда жазған араб географтарының (Ибн Хордадбек, Макдиси) айтуынша, Үргеніш бүкіл Хорезмде көлемі жағынан екінші қала болған.
ТӘУКЕ ХАН
Қазақ хандығының аса көрнекті қайраткерлерінің бірі - Тәуке хан. Тәуке (1626 - 1718 жж.) - Салқам Жәңгір ханның ұлы. Ол 1680-1718 жылдар аралығында билік жүргізген. Тәуке хан мемлекетінің астанасы Ташкент пен Түркістан қалалары болды.