БІЗДІҢ АТА-БАБАЛАРЫМЫЗ НЕМЕН ЖУЫНҒАН?
Категориясы: Тарих
Күнде таңертең өзімізді жуамыз, қолымызды күніне бірнеше рет сабынмен жуамыз және ата-бабаларымыз немен жуынғанын ойламаймыз.
Заманауи сабын, сусабын және әртүрлі жуғыш заттарды ойлап тапқанға дейін адам табиғаттың бергенін пайдалануды үйренді. Бұл жоғары беттік белсенділігі бар заттар немесе жоғары адсорбциялық қасиеттері бар табиғи қосылыстар болды.
Ежелгі уақытта Ресейде ең көп таралған жуғыш зат сілті болды. Оны дайындау үшін күл пайдаланылды. Оның құрамында көптеген карбонат және калий иондары бар. Олар сулы ерітіндіде сілтілі (сабынды) орта жасайды және суды жұмсартады. Шырша күлі көктемгі немесе жаңбыр суымен құйылып, бір күнге қалдырылды. Содан кейін ерітінді сүзгіден өткізіліп, сумен сұйылтылған және шашты жууға арналған.
Ертеде құрамында күрделі құрамды қосылыстар – сапониндер бар өсімдіктер де кеңінен қолданылды. Олар судың беткі керілуін күрт төмендетеді және көбіктің пайда болуына ықпал етеді. Сабынның да осындай қасиеті бар. Сабындық қасиетіне байланысты бұл өсімдіктер сабын тамыры немесе сусабын деп аталды.
Сазды заттар көп жерде жуғыш зат ретінде пайдаланылды. Бұл балшықпен шашыңызды немесе матаны сүртіп, содан кейін ағынды сумен шаю жеткілікті болды.
Жерорта теңізінің дамыған қалаларында олар сабын жасауды біздің эрамызға дейінгі 1 ғасырда үйренген. Ол мал майын сілті концентратымен немесе содамен қайнату арқылы алынған.
Сабын Еуропаға 17 ғасырда келді. Бұл қымбат және қол жетімсіз өнім болды, ол аз мөлшерде шығарылды. 19 ғасырда дамыған нағыз сабын өнеркәсібі. Бұл маңызды жуғыш затты өнеркәсіптік өндіру процесі сілтілі ортада майлардың гидролизіне негізделген. Бұл жағдайда жоғары май қышқылдарының тұздарының қоспасы түзіліп, бөлінеді. Әрі қарай өңдегеннен кейін ол әртүрлі сабын түріне айналады.
Жарияланған-2024-04-15 11:38:44 Қаралды-283
Жалынды кемпірқосақ
Жалынды кемпірқосақ ең сирек кездесетін атмосфералық феномендердің бірі болып табылады – ол кемпірқосақтардан жасалынған бұлт сияқты көрінеді. Ол ешқандай да кемпірқосақ емес және отқа қатысы да жоқ, бірақ бұл табиғат құбылысы ешкімді де енжар қалдырмайды
ЕСКІ ЗАМАНДА НЕМЕН ТАМАҚТАНДЫ?
Патшалар мен князьдердің дастарханында алтын мен күмістен жасалған бағалы ыдыстар тапшы болған.
ТОБЫЛҒЫ
Ерте кездерден бастап-ақ қазақ халқы тобылғы бұтасына ерекше мән берген, әрі оны қасиетті деп те санаған. Сондықтан да, оның тамырына балта шабуға болмайды деп есептеген. Өйткені тамыры қырқылған тобылғы жерден нәр алып өсе алмайды.
