UF

ЖАЗДЫГҮНІ ШҰБАР, АЛ ҚЫСҚА ҚАРАЙ АППАҚ

Категориясы: Жануарлар


Аңдардың бірі жауынан ағаш қуысына, екіншісі қар астына, үшінші біреулері індеріне жасырынып құтылады. Ал қоян «ұның бірін де істей алмайды. Оның жауы тіпті көп: қасқыр, ит, түлкі, бұлғын, сілеусін, үкі, бүркіт, поляр жапалағы - толып жатыр.

Сонда да уайымдап жатқан қоян жоқ. Тіршілігін жалғастыра береді. Сенетіні - тұмсығы, ерекше сақ құлағы, күйрік аяғы, оңайшылықпен байқала бермейтін тоны. Қоян жазда сұр болады. Жерде де сұр түс, шалғын арасында көзге шалына бермейді. Оның үстіне қоян түнде тіршілік ететін аң. Жайылуға ымырт үйірілген кезде шығады. Ал қараңғыда оны байқау тіпті қиын.

Қысқа қарай қояндар түлейді. Бұрынғы ескі жүнінің орнына, қалың да, жаңа түбіт өсіп шығады. Ор қояндардың түлегеннен кейінгі түбіті ашық сұрғылт болып келеді, ал ақ қояндардың түбіті мүлдем аппақ болып өседі. Ақ қоян бұтаның түбінде бұғып жатқан кезде, бұта түбіне жел үріп тастаған қардан айырып алу қиын. Ал егер жақындай қалсаңыз, жалт береді де - ғайып болады. Ізін шиырлап кетеді. Содан соң тауып көр! Қысқа қарай қоян ғана емес, ақ тышқан мен аққулақ та түсін өзгертеді. Солтүстік құрлары жаздыгүні шұбар, ал қысқа қарай аппақ болады. Көктем шыға барлығы «киімдерін қайта ауыстырады».

Қоянның көздері шарасынан шығып, бадырайып тұрады. Сондықтан да ол қарсы алдындағыны ғана емес, екі қапталындағыны, сондай-ақ арт жағындағысын да бір мезгілде көре алады. Терісі көзге оңай байқала бермейтін болғандықтан, томардың түбінде жатқан қоянды ешкім аңғармайды, есесіне қоян айналасындағының бәрін көріп жатады.

  Жарияланған-2016-09-16 17:59:26     Қаралды-18254

Мәлімет сізге көмек берді ма

ЖЕРДЕ СУ КӨП ПЕ?

...

Жер шарында теңіздер, өзендер мен көлдер көк түспен бейнеленгенін білесіздер.

ТОЛЫҒЫРАҚ »

ШАШУБАЙ ҚОШҚАРБАЕВ

...

Шашубай Қошқарбаев (1865-1952) - қазақтың белгілі айтыскер ақыны, сазгер, әнші, гармонь, домбыра аспаптарында шебер орындаушы. Ол Қарағанды облысындағы «Қызыл шоқы» деген жерде дүниеге келіп, ғасырға жуық ғұмыр кешті.

ТОЛЫҒЫРАҚ »

ҚАЗАНАҚ - ДИЗЕНТЕРИЯҒА ҚАРСЫ

...

Қазанақ – қысы-жазы көгеріп тұратын, биіктігі 1 метрге дейін жететін, бас айналдырып, кісіні есеңгіретіп тастайтындай күшті иісі бар өсімдік.

ТОЛЫҒЫРАҚ »

БАДАМ - ЖҮРЕККЕ ЖАҚСЫ

...

Бадам – онша биік емес, жоғарғы жағы жайыла өскен ағаш. Жапырақтары сопақша, шеттері ара тісті.

ТОЛЫҒЫРАҚ »

АЛМА ҚОСЫЛҒАН КҮРІШ

...

Күріш күрмегінен тазартылады, жуылады. Әуелі суға салынып шала, содан соң сүт құйылып әбден пісіріледі, үстіне май салынады.

ТОЛЫҒЫРАҚ »

ТАУ ЖЫНЫСТАРЫ

...

Жердегі геологиялық процестер нәтижесінде пайда болып, жер қыртысының жеке геологиялық денелерін құрайтын табиғи минералды заттар. Тау жынысының құрамы оны түзетін минералдардың мөлшерімен анықталады.

ТОЛЫҒЫРАҚ »