КҮН - ҒАЖАЙЫП ЕҢБЕККЕР
Категориясы: Ғарыш
Күн тыным таппай, тәулік бойы, ай бойы, жыл бойы шуақ шашады.
Күн сәуле төгеді, сондықтан да үнемі жарық болып тұрады.
Күнді ең басты жарық көзі деуге болады. Аспанда үнемі әйдік шам жанып тұрған сияқты. Сол жарықтың арқасында біз өзімізді қоршаған әлемді көреміз, бірімізді-біріміз көреміз. Егер Күннің сәулесі болмаса, дүниені түнек басар еді де, көп ұзамай-ақ Жердегі тіршілік тоқталар еді...
Күн бүкіл планетаны «жылытып» тұрады. Қалай жылытатынын білемісің? Күннің сәулелері Жер бетін қыздырады, соның әсерімен ауа жылынады. Жылы ауа суық ауадан әлдеқайда жеңіл, сондықтан ол жоғары көтеріледі, ал ауаның салқын кабаттары төмен түседі. Осының нәтижесінде атмосферада қозғалыс басталады: әбден жылынған ауа дариялары тынымсыз жылжып планетаның ең суық бөлігі - полюстерге карай ағылып, жолай өзінің жылуын Жерге беріп отырады, ал суық ауа жылынған аймақтарға қарай ауысып, кайтадан қызу алады...
Таза ауамен дем алғанымыз үшін біз ең алдымен Күнге борыштармыз. Күн сәулесі болмаса, жасыл желектер ауадағы зиянды көмірқышқыл газын бойына сіңіріп, оны оттегімен байыта алмас еді, ал оттегі біздің планетадағы жан иесі атаулының тынысы ғой.
Күн жылғалар мен қақтарды ғана құртпайды, ол өзендер мен көлдердің, теңіздер мен мұхиттардың беттерінен қаншама су жинап әкетеді. Кәдімгі сұйық су күн қызуының әсерімен «ұшатын» суға, яғни буға айналады. Жеңіл бу көтеріліп жоғары ұшады. Судың ұсақ тамшылары бұлт болып жиналады. Енді осы бұлттарды жел айдап, құрылыққа әкеледі, одан жаңбыр жауып, қыр мен дала, орман мен көгал тегіс сусындайды. Ал сусыз жерде ғой, не көк өспейді, не егін шықпайды, гүл шешек атып, бау-бақша мәуеге толмайды.
Бұл Күн адамдарға Жер бетінде ғана емес, космоста да қызмет көрсетеді. Күн - барлық космостық саяхаттардың тұрақты серігі. Басқа планеталарға ұшатын планетааралық станциялар, космос кораблі, Жердің спутниктері - бәрі де Күннен сәуле алады, қызу алады.
Жер бетінде әзірге Күн электр станциялары өте аз, бірақ барлары жаксы істеп жатыр. Олардан алынған жылу электр қуаты заводтарға, үйлерге, Күннің арқасында қыстыгүні жеміс пен жидек өсіретін оранжереялар мен парниктерге беріледі.
Күннің Жерге қаншама энергия беретінін білемісің? Мөлшерін ойша шамалауың үшін бір ғана мысал келтірейік... Кәдімгі электр станциясынан Күнніц бізге бір секундта беретін энергиясын алу үшін 40 000 000 тонна көмір жағу керек болар еді. Осыншама көмірді электр станциясына жеткізу үшін ғана ауыр жүк машиналарын өзара тіркестірсе, олардың ұзындығы жер шарын 3 рет орап алуға жетер еді. Көмір өндіру - ауыр әрі қымбат жұмыс. Ал Күн өзінің қуатын бізге тегін береді - ала бер, пайдалана біл!..
Жарияланған-2016-09-09 22:56:52 Қаралды-4512
ШОЛАҚ БҰЛАҚ ҮҢГІРІ
Қазақстандағы осы уақытқа дейін белгілі болған үңгірлердің ішіндегі ең үлкенінің бірі - Қарағанды облысының Егіндібұлақ ауданындағы «Шолақ бұлақ» үңгірі. Ол «Арқалық» ауылындағы Едірей тауының ішінде.
ДЫБЫС ҚОРШАҒАН ОРТАНЫ ЛАСТАУЫ МҮМКІН БЕ?
Біздің әлем жанды да, жансыз да табиғат тудыратын дыбыстарға толы.
СУ ТАСҚЫНЫ ДЕГЕНІМІЗ НЕ?
Су тасқыны - дегеніміз құрғақ жердің едәуір бөлігін судың уақытша басуы. Пайда болу себептеріне байланысты су тасқынынын шартты түрде үш топқа бөлуге болады
ҚАЗІРГІ КЕЗДЕ ҰМЫТЫЛА БАСТАҒАН ДӘСТҮРЛІ ТАҒАМДАР
Қазақ халқының ұлттық дастарқанында бар, бірақ қазіргі кезде ұмыт бола бастаған мынандай да дәстүрлі тағамдарына тоқтала кеткеннің артықтығы жоқ.
МАЛДАРДЫ ЖӘНЕ ӨСІМДІКТЕРДІ ЖАППАЙ ЗАҚЫМДАУШЫ ҚАРУЛАРДАН ҚОРҒАУ.
Малдарды жаппай зақымдаушы қарудан топтап қорғау үшін бірінші кезекте мал қоралары пайдаланылады. Мал қораларын дайындау ең алдымен оларды ауа өткізбейтіндей етіп бітеу: төбесіне шлак немесе құм төгіп қалыңдату, төбесін лаймен, известьпен және басқа еріті