КҮМБЕЗ ДЕГЕНІМІЗ НЕ?

Категориясы: Өнертабысты

---

Кейбір ғимараттар мен құрылыстардың төбесінің тіреусіз дөңес етіп жабылғанын көруге болады. Муны күмбез деп атайды. Күмбез көбінесе шеңберленіп, кейде көп қырлы етіп жасалады. Күмбез ғимарат төбесін жаба отырып, үстіңгі салмақтың қабырғаға біркелкі таралып түсуін қамтамасыз етеді.

Күмбез жасау б.з.б. III ғасырдан белгілі. Күмбез жасау ісі алғашқыда шыбықтарды иіп, балшықпен сылап, күрке жасау негізінде пайда болған. Уақыт өте келе күмбезді тастан және кірпіштен қалап жасайтын болған. Дөңес әрі үшкілденіп келетін күмбез жауын-шашыннан жақсы қорғайтын. Күмбез арқылы ғимараттың төбесін тіреусіз жабуға болатындығы және күмбездің ғимараттың сырт пішінін әсем әрі биік етіп көрсететін қасиеті оны кеңінен пайдалануға себеп болды.

Төбесі күмбезбен жабылған мазарларды да қазақтар күмбез деп атайды. Қазақстанда бүгінгі күнге дейін сақталған күмбезді ғимараттар қатарына Жошы хан күмбезі, Алаша хан күмбезі, Қожа Ахмет Иасауи кесенесі, Арыстан баб кесенесі, т.б. көптеген мазарлар жатады.

Кейінгі жылдары да Қазақстанда төбесі күмбезді көптеген ғимараттар: «Арасан» емдеу-сауықтыру кешені, Оқушылар сарайы, Қазақтың Мемлекеттік орталық мүражайы, Ақтаудағы сауда-орталықғимараты, Алматыдағы Орталықмешіт, Астанадағы Президент салтанат сарайы, т.б. салынды.

  Жарияланған-2015-11-23 19:39:29     Қаралды-17127

Мәлімет сізге көмек берді ма