ТҰРЫМТАЙ
Категориясы: Жануарлар
Сұңқар тұқымдасына жататын жыртқыш құстардың бірі - тұрымтай. Қазақ құсбегілері тез көндіккіштігі үшін көбінесе ұядан алып, баулып, баптайтын болған. Көгершіннен сәл-ақ үлкен, шағын құс. Тұрымтайдың бітімі сұлу, көзі мөлдір болып келеді. Дене тұркы - 30 см.
Тұрымтайдың жоны қара қоңыр, бауыры қызғылт, сұр болып келеді. Ұясын жерге, жартасқа, ағаш басына салып, 3-5 жұмыртқа басады. Балапандарын ұсақ жәндіктермен асырайды да, жетіле келе балапандарына ұсак құстар мен дала тышқандарын тасиды. Тұрымтай, әсіресе, ұсак құстарды ілетін ұшқыр құс. Онымен бөдене, бұлдырық тарғақ, қызғыш сияқты құстарды аулауға болады. Әдетте, тұрымтай алатын құсын теуіп түсіреді.
Тұрымтайды да қырғи сияқты бауырын оң қолдын алақанына жатқыза, уыстай ұстап, нысана еткен құсына тас сияқты лақтырады. Мұны құсбегілер тілінде «мүскектеп салу» дейді.
Тұрымтайдың басқа құстарда бола бермейтін бір ғажап қасиеті - адамға ерекше үйірсектігі. Міне, осындай қасиеті үшін тұрымтай қазақ құсбегілерінің сүйкімді де сүйікті құсы болған.
Жарияланған-2015-11-17 15:16:16 Қаралды-5826
ЖАГАЛТАЙ
Жағалтай көгершіннен сәл-ақ үлкен. Дене тұрқы - 35 см, салмағы 170-350 г. Жағалтай аталу себебі - сырт түсі қара жағал болып келеді. Жағалтайдың ту сырты қара қоңыр, бауыры ашықтау, сары жолақ тартып, сағал-сағал болып тұрады.
БҮЙДАШ ХАН
Бұйдаш ханның билігі тек Жетісу жеріне ғана жүрген. Өйткені Таһир ханның кезінде- ақ Қазақ хандығының әлсіреуі күшейіп, қазақ жерінде бірнеше хандар пайда бола бастаған. Бұйдаш - Жетісу жеріндегі қазақ хандарының бірі. Ол аз ғана (1533-1534) хандық құрды.
БАБЫР-НАМЕ
«Бабыр-наме» - түркі (шағатай) тілінде 1526-1530 жылдар аралығында жазылған жазбалар мен естеліктер жинағы. Авторы - Заһир әд-Дин Мұхаммед Бабыр.
ТАЙГА – ЖАСЫЛ МҰХИТ
Орманның өзі әр түрлі: шырша, қарағай, самырсын өсетіндерін - қылқан жапырақты, ал қайың, көк терек, жөке өсетіндерін жапырақты орман дейді.