МАРСТА ӨМІР БАР МА?
Категориясы: Ғарыш
Түнгі аспанда жұмбақ жыпылықтайтын қызыл түсті жұлдыз – Марсты адамдар бұрыннан байқаған. Ғалымдар Марстың қызыл түсінің құпиясын шешті: ол осылай пайда болады, өйткені Марс топырағы қызыл-қоңыр, ал Марс үстіндегі аспан планетаның атмосферасында өте көп болатын қызыл шаңның бөлшектеріне байланысты лас қызғылт түсті.
Марс Жерден 2 есе кіші. Ал ол Жерге жақын болғанымен, күн жылуы мен жарығын өте аз алады. Марста өте оғаш әрекет ететін екі серігі бар: кейде олар бір уақытта оның үстіне көтеріледі, кейде біреуі жасырылады, ал екіншісі жарқырайды, кейде жоқ.
Марстағы климат өте құбылмалы: күндіз өте ыстық, ал түнде өте суық. Бұл планетада оттегі жоқ, бірақ дем алмайтын көмірқышқыл газы көп. Марсқа қыс келгенде, суықтан көмірқышқыл газы құрғақ мұзға айналады.
Марстың беті терең аңғарлардан, сөнген жанартаулардың кратерлерінен, өте биік жанартаулардан және кеуіп қалған өзендердің кратерлерінен тұрады.
Адамзат әрқашан сұрақ қояды: басқа планеталарда өмір бар ма? Ал Марсқа келетін болсақ, бұл планетада тіршілік белгісі жоқ екені бұрыннан белгілі. Дегенмен, ғылыми әлемде басқа да көзқарастар бар. Антарктидадан метеорит табылды, ғалымдардың айтуынша, ол біздің планетамызға Марстан келген. Оны зерттей келе, ғалымдар бір кездері Марста өмір сүрген бактериялардың белсенділігінің іздері болуы мүмкін органикалық заттарды тапты.
Марс бетінің көптеген фотосуреттерінде сіз миллиондаған жылдар бұрын өзендер ағып жатқан құрғақ өзен арналарын көре аласыз. Ал жақында Марста мұз табылды. Кейбір ғалымдар онда Марста мәңгі тоң пайда болғанға дейін өмір сүрген тірі ағзалардың іздері болуы мүмкін деп санайды.
Марста жанартаулар да бар. Олардың төртеуі ғана бар және олар өлшемдері бойынша ерекшеленеді. Ең үлкені 6,5 километр биіктікке жететін Жердегі жанартаулармен салыстырғанда, Марс жанартаулары шын мәнінде алыптар болып табылады. Мысалы, Олимп жанартауының биіктігі 26 шақырымға жетеді, табанының диаметрі 550, ал шыңының диаметрі 60 шақырым.
Жарияланған-2024-04-12 14:03:16 Қаралды-367
ЖҰЛДЫЗДЫҢ ҚҰЙРЫҒЫ БОЛА МА?
Кейде аспан әлемінде өзгеше бітімді «құйрықты» жұлдыздар пайда болады. Оларды ғылым тілінде комета деп атайды.
ТАУШҮМІЛДЕК – ЖӨТЕЛ ПАЙДА БОЛҒАНДА
Құрамында эфир майлары, салицин глюкозиді, илік заттар, алкалоидтер, смола, крахмал, қант, салицил қышқылы бар.
ДОПТЫ ХОККЕЙ СПОРТ ТАРИХЫНАН
Бұл спорт футбол ойынына ұқсас мысалы, ойын барысы 45 минуттық екі кезеңнен тұрып, бұрыштан доп беру, айып добын соғу кезеңдерінде болады
МЕЙРІМДІ БАОБАБ
Африканың жергілікті тұрғындары баобаб ағашын «мейірімді баобаб» деп атайды. Өйткені оның өте жуан діңіне су қоры көп жиналады. Ондағы судың көптігі соншалықты оны теміржол бойында тұратын цистернаның сиымдылығымен теңеуге болады.
АСАН ҚАЙҒЫ
Асан Қайғы - қазақтың ақын-жырауы, философы. Ол XIV ғасырдың екінші жартысында Еділ бойында өмір сүрген. Жәнібек ханның кеңесшісі болған. Асанның шын есімі - Хасан Сәбитұлы.