UF

«АЛАШ ІСІ»

Категориясы: Саясат


«Алаш ісі» - Кеңес үкіметінің Алаш қозғалысына қатысушыларды жазалауға бағытталған ісі.

Кеңес үкіметі 1928 жылдан бастап Алаш партиясы мен Алашорда үкіметіне мүше болған жэне оларды жақтағандарды жаппай тұтқынға алды. Оларға Кеңес үкіметіне қарсы күрес жүргізді, шетелдіктермен байланыста болды, т.б. көптеген жалған айыптар тағылып, тергеу ісі жүргізілді.

1930 жылы 4 сәуірдегі ОГПУ (Біріккен мемлекеттік саяси басқарма) үкімімен 35 адамға эр түрлі жаза кесілді. Атап айтқанда: А.Байтүрсынұлы, М.Дулатов, М.Еспо- лов, Х.Габбасов, Д.Әділов, Ж.Аймауытов, Г.Бірімжанов, Ә.Байділдин, А.Дулатов, Т.Есмағанбетов, т.б. ату жазасына бұйырылып, ол үкім кейін 10 жыл мерзімге жазалау лагерінде отырумен алмастырылды. Өзгелері солтүстік өлкеге жер аударылды және жазалау лагерьлеріне жіберілді.

1932 жылы 20 сәуірде ОГПУ үштігінің' үкімімен Мүхамеджан Тынышбаев бастаған Алаш қозғалысының 20-дан астам мүшесі жазаланды. Олардың қатарынан Халел Досмұхамедов, Жаһанша Досмұхамедов, Жақып Ақбаев, Қошмұхамед (Қошке) Кемеңгеров, Ахмет Тұнғаншин, Кәрім Тоқтабаев, т.б. бес жыл мерзімге Ресейдің Воронеж облысына жер аударылды.

1930 және 1932 жылдардағы ОГПУ-дің осы екі үкімімен сотталып кеткендерден М.Дулатов, Ж.Аймауытов, Д.Әділов, Ә.Байділдин, А.Дулатов, К.Тоқтабаев елге қайтып оралмады. Ал қайтып оралғандары 1937 - 38 жылдары «халық жауы» деген жалған айыппен түгелге жуық атылды.

Алаш қайраткерлерінің барлығы да жоғары білімді зиялылар еді. Олар Санкт- Петербургтің, Мәскеудің, Қазанның, Томскінің, т.б. қалалардың жоғары оқу орындарын заңгер, экономист, дәрігер, математика, тау-кен және темір жол инженерлері, т.б. мамандықтар бойынша бітірген. Сонымен қатар олардың басым көпшілігі өз мамандықтары бойынша жұмыс атқара жүріп, ғылыми-шығармашылық қызметпен де айналысқан.

Бүкіл мағыналы өмірін халқының тәуелсіздік алып, егеменді ел болуына арнаған аяулы азаматтар соңғы демі біткенше сол жолда ғұмырларын сарп етті.

ЮГПУ үштігі - ОГПУ-дің үш мүшесінен (үш адам бірігіп) қүралған мемлекеттік құрылым.

  Жарияланған-2015-11-16 14:21:40     Қаралды-3849

Мәлімет сізге көмек берді ма

ӘСЕМДЕЛГЕН ЖАҢҒАҚ ҚУЫРМАСЫ (печенье)

...

Кептірілген нан түйіліп, ұнтақталған жаңғақпен және қантпен араластырылады. Үстіне ерітілген сарымай, жұмыртқаның мұқият шайқалған сары уызы, жарты лимон шырыны мен қабығы салынады.

ТОЛЫҒЫРАҚ »

Бізге қанша уақыт ұйқы керек?

...

Біз ұйқы қашан біздің миымыз және денеміз демалған кезде болдаы деп ойлаймыз. Бұл олай емес; ұйқы бұл көптеген маңызды процестердің, қалыпқа келулердің және күш жұмсаулардың өтетін белсенді уақыттары. Ұйқы – денсаулыққа өте маңызды. Бірақ, шектен тыс көп

ТОЛЫҒЫРАҚ »

Өзен қиылысы

...

Әртүрлі өзендердің қиылысуы – әдеттегі іс. Бірақ, Велна және Нельба өзендерінің қиылысы таңқаларлық ерекшелік. Сіз сөзсіз таң қаласыз.

ТОЛЫҒЫРАҚ »

ДИНА НҰРПЕЙІСОВА

...

Дина Нүрпейісова (1861-1955) - Құрманғазының талантты шәкірттерінің бірі және дәулескер күйші-сазгер. Ол Батыс Қазақстан облысындағы «Бекетай құм» деген жерде дүниеге келген. Тоғыз жасынан домбыра тартқан. Динаның 1870 жылы Құрманғазымен кездесуі өнерге д

ТОЛЫҒЫРАҚ »

АРХЕОЛОГИЯ ДЕГЕНІМІЗ НЕ?

...

тарих ғылымының бір саласы, алғашқы қауымнан, көне заманнан, орта ғасырдан қалған заттай есқерткіштерді зерттеу арқылы адам қоғамының өткендегі тарихын анықтайды.

ТОЛЫҒЫРАҚ »

БЕХИ ДУЛМА (ЖАҢҒАҚ ҚОСЫЛҒАН АЙВА)

...

Піскен айва жемісінің түктері алынып тасталып, ортасы дәнімен алынады да салқын сумен шайылады.

ТОЛЫҒЫРАҚ »