НЕЛІКТЕН ЧИПСЫ ДЕНСАУЛЫҚҚА ЗИЯНДЫ?
Категориясы: Денсаулық
Чипсы, газировкамен бірге, ең зиянды тағамдар тізімінде бірінші орында. Чипсы - бұл тұз, бояғыштар және әртүрлі дәмдегі алмастырғыштар қосылған көмірсулар мен майлардың қоспасынан басқа ештеңе емес. Тұтас картоптан емес, картоп ұнынан жасалған чипстер әсіресе зиянды.
Картоптың өзі пайдалы өнім болғанымен, картоп чипсы өндіру кезінде өтетін күшті өңдеу кезінде барлық пайдалы қасиеттерін жоғалтады және оның орнына зиянды қасиеттерін алады.
Көмірсулардың (крахмалдың) және майдың жоғары болуына байланысты чипсілердің калориялары өте жоғары. 100 г чипстердің құрамында 510 килокалория бар, бұл баланың күнделікті мөлшерінің жартысына жуығы. Сондықтан чипсілер семіздікке ықпал етеді.
Чипсы өте тұзды, ал артық тұз сүйектің қалыпты өсуіне кедергі келтіреді, метаболизмді бұзады және ісіну мен жүрек проблемаларын тудыруы мүмкін. Гипертониямен ауыратын адамдар үшін чипсы әдетте қарсы: чипсілерді қытырлақтағаннан кейін гипертониялық адам қан қысымы көтерілуі мүмкін. Өйткені, тұздың негізгі құрамдас бөлігі – натрий – суды ұстап тұратын қасиетке ие: оның бір молекуласы бірден 400 су молекуласымен қоршалған! Ал жүрекке қан тамырлары арқылы әдеттегіден көбірек сұйықтық айдау қажет болғанда, адамның қан қысымы көтеріледі.
Чипстерге ветчина, аскөк қаймақ немесе асшаянның дәмін беретін түстер мен дәмдер аллергия тудыруы мүмкін.
Ал чипстердің құрамындағы майлар денсаулыққа аса қауіпті, өйткені олардың канцерогендік әсері бар, яғни қатерлі ісік тудыруы мүмкін. Чипстердің құрамындағы майлар гидрленген майлар деп аталады. Мұндай май, мысалы, маргарин. Өйткені, чипсы сау өсімдік майына емес, техникалық майға қуырылады. Мұндай майлар қандағы холестерин деңгейінің жоғарылауына ықпал етеді және атеросклероз, инфаркт және инсульт қаупін жас кезінде де арттырады, дегенмен бұрын бұл аурулар тек жасқа байланысты деп саналған.
Чипсілерде витаминдер мен минералдар (сау талшықтарды айтпағанда) мүлде жоқ.
Сонымен қатар, ғалымдар анықтағандай, чипсы тәуелділік тудыруы мүмкін! Сондықтан қуырылған картоптың жұқа кесектерін татып көрген балалар оны қайта-қайта қытырлақ еткісі келеді.
Жарияланған-2024-04-10 16:47:52 Қаралды-54
ҚАЙЫҢ ҚАБЫҒЫ ДА ҚАЖЕТКЕ ЖАРАЙДЫ
«Қайың» - деген сөзді естіген кезде көз алдымызға ақ қабығы діңін қаптаған тіп-тік өскен ақ қайыңдар мен «мың бұрала билеген» ақ қайыңдар бейнесі елестейді.
ШАБУ ҚАРУЛАРЫ
Қазақтардың шабу қаруы үш түрге бөлінеді. Бірінші түрі - жүзінің жалпақтығы орташа келген «жауынгерлік балта». Екінші түрі - жүзі жалпақ, жарты ай сияқты дөңгелене келген «айбалта».
ДИНА НҰРПЕЙІСОВА
Дина Нүрпейісова (1861-1955) - Құрманғазының талантты шәкірттерінің бірі және дәулескер күйші-сазгер. Ол Батыс Қазақстан облысындағы «Бекетай құм» деген жерде дүниеге келген. Тоғыз жасынан домбыра тартқан. Динаның 1870 жылы Құрманғазымен кездесуі өнерге д
ДӘРІЛІК САБЫНШӨП (ЖЕР САБЫН)
Дәрілік сабыншөп - биіктігі 80 сантиметрге дейін жететін, көп жылдық, шөп тектес өсімдік.
