ШАҒАТАЙ ҰЛЫСЫ
Категориясы: Тарих
Шағатай ұлысы - 1260-1346 жылдар аралығында Шығыс Түркістан, Жетісу, Мәуереннахр аумағында салтанат құрған көшпелілер мемлекеті. Бұл ұлыс Шыңғыс ханның екінші ұлы - Шағатай иелігі негізінде пайда болған.
1251 жылы Төленің үлкен ұлы Мөңке ұлы таққа отырып, алып империяны билеген тұста бақталастық өршіп, Шағатай мен Үгедейдің ұрпақтары қуғынға ұшырайды, биліктен аластатылады. Үлыс ресми түрде ғана өмір сүреді. 1259 жылы Мөңке хан қайтыс болады. Енді оның інілері Құбылай мен Арықбұға Шыңғыс хан империясының Ұлы қағаны болу үшін таққа таласады. Кұбылай Пекинге кетіп, Арықбұға империяның бұрынғы астанасы Қарақорымда қалады. 1260 жылы Арықбұға ұлысты басқаруға Шағатайдың немересі Алғұйды тағайындайды. Алғұй бұрынғы Шағатай ұлысын дербес мемлекетке айналдырады.
Мемлекетті 1265 жылы Алғұй өлгеннен кейін Хайду (1267-1301), Дува (1301-1306), Кебек (1308-1326), Тармашырын (1326-1334), т.б. хандар басқарған. XIV ғасырдың ортасында Шағатай ұлысы екіге бөлініп, батысында Әмір Темір (астанасы - Самарқан) және Моғолстан мемлекеттері (астанасы - Қашқар) пайда болған.
Жарияланған-2015-11-12 16:49:31 Қаралды-24195
КАНИКУЛ СӨЗГЕ СҮМБІЛЕ ҚАНДАЙ ҚАТЫСЫ БАР?
Біздің әрқайсысымызға сонша үйреншікті осынау сөздің түп негізі...
ОБИДАҢДОН КАРАМЕЛІ
Мөлдір, сырты оралмаған, кесілген батон формалы карамель осылай аталады. Қолданылатын бояуларға байланысты әр түрлі келеді.
БЕРЕН САУЫТ
Берен - мата, теріге темір тақташаларды шегелеп, қатарлап бекіте отырып жасалатын сауыт. Үлкен темір тақташалардан жасалып, иілуге онша келмейтіндіктен бұл сауыт кеудеше тәрізді етегі қысқа, жеңсіз етіп жасалады.
ЕСКЕНДІР ЗҰЛҚАРНАЙЫН ТУРАЛЫ ҚЫЗЫҚТЫ ДЕРЕКТЕР
Ескендір бала кезінен айналасындағыларды батылдығымен таң қалдырды.
ӘЛІШЕР НАУАИ
Әлішер Науаи - өзбек халқының ұлы ақыны, ойшылы, мемлекеттік қайраткері. Әкесі өлгеннен кейін 12 жасар Науаиды Бабыр өз тәрбиесіне алған.
КӨЗІҢ САУ БОЛСЫН ДЕСЕҢ...
Көзің - екі жанарың. Оны сақтаудың қаншалықты қажет екенін көзің ауырып, зақымданғанда немесе қиқым түскенде білерсің. Осыған орай халқымыз «Ішің ауырса - аузыңды тый, көзің ауырса - қолыңды тый» дейді.