ЕРТЕДЕ БОЯУЛАР НЕДЕН ЖАСАЛҒАН?
Категориясы: Тарих
Ежелгі заманнан бері өсімдік бояуларын адамдар қару-жарақ, киім-кешек және үйлерді безендіру үшін қолданған. Алдымен бұл өсімдіктердің жарқын жапырақтары мен жемістерінің шырындары болды. Содан кейін адамдар өсімдіктерден арнайы бояулар жасауды үйренді. Мысыр пирамидаларын қазу кезінде индигомен боялған көк маталар (индигофера өсімдігінің жапырақтарынан алынған бояу) табылды. Ежелгі Русьте түйежапырақтың тамырынан көк бояу, жылқы қымыздық тамырынан сары бояу, дала алтын шыбынының қынасына шие бояуы, қаражидек пен көкжидектің көмегімен күлгін реңктерге маталарды бояған. Олар мантиядан сары, жасыл және қара бояуларды, ал қызыл, сары, қызғылт сары түсті сусланы шығаруды үйренді.
Маддер әсіресе кең түстер палитрасын берді. Түстердің ашықтығымен және түрлі-түсті Дағыстан кілемдерімен танымал, олар осы өсімдіктен алынған затпен боялған жүннен тоқылған.
Ең көне сия рецепті мысырлықтарға тиесілі - папирусқа жазу үшін күйе мен майдың қоспасы. Қызыл, «саяшы» сиясы күлгін және киновардан жасалған. Ал қараларға күйе, жүзім дәндері мен жүзім бұталары, сүйек көмірі кірді. Бүгінгі күнге дейін қолданылып жүрген темір сия 16 ғасырда ойлап табылған. Оларды жасау үшін алдер тамыры, жаңғақ немесе емен қабығы өңделген. Содан бері көптеген сия рецептері ойлап табылды, соның ішінде «мәңгілік» және тіпті көрінбейтін.
Жарияланған-2024-04-25 17:01:39 Қаралды-413
РАДИОАКТИВТІ ЗАҚЫМ
Радиоактивті зақым дролық жарылыс бұлтынан радиоактивті заттардың жерге түсуі немесе АЭС апаты кезінде атмосфераға шығарылуы нәтижесінде жердің, су мен ауаның зақымдануы.
ТАЗЫЛАР (ОРТААЗИЯ ТАЗЫСЫ)
Қазақстан малшылары қой бағуға пайдаланатын иттермен қатар иттің ең ежелден келе жатқан тұқымдарының бірі - ортаазия тазысын немесе тазының басқа да түрлерін өсіреді.
ТҮЙЕ ТІКЕН –
Түйе тікен - биіктігі 2 метрге дейін жететін, екі жылдық, шөп тектес өсімдік. Сабағы тік өседі, жоғарғы жағында бұтақтары көп болады.
СҮТ ҚАЙНАТПАСЫ
Сүт қайнатылып, үстіне қант қосылады да ваниль ұнтағы салынады. Оның үстіне бөктірілген желатин салынып, қайнатылады.
АСЫЛ БҰЙЫМДАРДЫ ТАЗАРТУ
Кірлеген алтын бұйымдарды сабын суға малып, тіс жуатын щеткамен ептеп қана ысқылайды.
Кактус – мексикандықтардың ең сүйікті жеңсігі
Егер үшкір тікендерін алып тастасаңыз кактусты жеуге болады. Оны қуырады, пісіреді, қатырады, шикілей жейді. Тікенді алмұрттардың дәмі керемет. Өсімдікте көп витаминдер мен минералдар бар.