АҢ-ҚҰСТАРДЫҢ ІШІНДЕ ТҮНГІ АҢШЫЛАР

Категориясы: Жануарлар

Тек жапалақ қана емес, мысық, күзен, түлкі, қасқыр сияқты басқа да жануарлар өз кемдерін түнде аулайды.

Аң-құстардың ішінде түнде жапалақ пен үкіден артық көретіні жоқ. Көздері ерекше үлкен болғандықтан да болмашы жарықтың өзі олардың назарынан қаға беріс қалмайды. Қаншама қараңғы деген түннің өзі бозамық сәулесіз болмайды. Біз кейде түнді көзге түртсе көргісіз тас қараңғы жеп жатамыз: Ондай түндері көзімізге байқала бермейтін болар-болмас жарықтың өзі жапалақ үшін жетіп артылады. Ал керісінше, жапалақтың жарық сезгіштігі ерекше көздері үшін күн сәулесі тым жарық әрі жайсыз. Сондықтан да бұл құстар күндіз тығылып жатады.

Түнде жем аулап жүрген жапалаққа құлағының да тигізер көмегі мол. Жемі жақын жерде тұрса, әрине, көре қояды. Ал алысырақ, бұтаның ішінде тұрса ше? Мұндайда ол құлағына сенеді. Құлағы алыстағы тышқанның журген дыбысын естіп қояды. Жапалақ дыбыс арқылы жемі мен арадағы қашықтықтың қанша екенін де, жемінің қай бағытта тұрғанын да біле қояды да, дыбыс арқылы олжасының дөп үстінен түседі. Мысықтардың да есіту қабілеті өте жақсы жетілген. Олар да түнде жақсы көреді.

Егер жапалақ титтей жарық кірмеитін терең үңгірге тап болса, түкті де айыра алмас еді. Есесіне, тас қараңғы үңгірде еркін тіршілік ететін мақұлық бар. Ол - жарғанат. Жарғанат түнде ұшып шығып, маса, қоңыз, көбелектерді аулайды. Қараңғыда ағаш бұтақтары арасынан бір жапырағына да тиіп кетпей, зулап, ұшып өте береді. Жарғанат үшін көреген көздің қажеті де жоқ.

Олар ұшып жүріп үздіксіз шиқылдаумен болады. Бірақ шиқылдарының нәзіктігі сондай, адам құлағына шалына бермейді. Бұл дыбыс кез келген затқа соғылып, жаңғырығып кері қайтады. Жарғанат өз шиқылының жаңғырығын бірден естиді. Ол шиқылдап ұшып келе жатады. Қарсы алдында бұтак бар. Бұтаққа келіп соғылған дыбыс жаңғырығып, кері қайтады да, жарғанаттың құлағына шалынады. Құлағы: «Тез бұрыл!» - деп сыбырлайды жарғанатқа. Жарғанат төңірегінде қандай заттар тұрғанын, қай жерде тұрғанын көріп әуре болмай-ақ, құлағы арқылы есітіп біледі.

  Жарияланған-2016-09-16 17:29:46     Қаралды-7854