КІТАП ОЙЛАП ТАПҚАН КІМ?
Категориясы: Көңіл көтеру
Ешкім де емес. Ондай өнертапқыш ешуақытта болмаған.
Адамдар атам заманнан-ақ, бір-біріне қызықты оқиғаларды айтып, өздерінің білгендерін ортаға салып отырыпты, ал бірақ өз ойларын жаза алмаған. Себебі олар жазуды білмеген.
Алғашқы әріптер пайда болғаннан бері ғана олардың істері ілгері басқан ғой. Әмірші - патшалардың көптеген хатшы-жылнамашылары патша егістігінен қанша астық жиналғанын, өрісінде қанша малының бар екенін, жаңа сарай тұрғызу үшін қанша тұтқын-құлдың қажет екенін есептеп отырған. Оған қоса хатшы-жылнамашылар сол заманның ең кемеңгер адамдарының істеген істері мен ойларын жазып қойған. Қолжазба кітаптар, тіпті бүтін бір кітапханалар осылайша пайда болған.
Бүтін бір кітапхананың қалың-қалың томдарының әріптерін маржандай тізіп, қолмен көшіріп шығу үшін қаншама еңбек, қанша уақыт кетеді десеңші!
Бір қызығы: ол кездегі адамдар жазуды ерте бастан үйренгені сияқты әріпті тасқа басуды игергенімен, кітап басып шығаруды білмеген. Патшалардың, сарай маңындағылардың, бай көпестердің, әскер басшыларының тастан жасаған мөрлері болған. Олар қол қою үшін осындай мөрлерін жұмсак балшыққа не балауызға басқан. Мөр жасауды ойлап тапқан соң, осы тәсілмен кітап басып шығаруға болатын еді. Бірақ бұл істі игеру үшін адамдарға бірнеше жүздеген жылдар қажет болды.
Сөйтіп, ақыры ең алдымен ағаштан, сонан соң металдан жасалған әріп-таңбалар пайда болды. Осындай таңбалардан - сөздерді, сөздерден - жолдарды, жолдардан - бүтін бір бетті құрап алатын дәрежеге жетті. Ол «бетке» бояу жағып, үстіне ақ қағаз басатын. Таспен басылған беттер қолмен жазылғаннан бірде-бір кем түскен жоқ. Ең бастысы жеке таңбалардан құралған мұндай беттерді тез арада оңдаған, жүздеген дана етіп көбейтуге болатын еді. Алғашқы баспа станоктары пайда болды. Ең әуелі шағын қол станоктары жасалса, кейін нағыз баспа машиналары шықты.
Көрдің бе, кітап тарихының қандай ұзақ екенін. Ол мұнымен де тоқтаған жоқ. Осыдан біраз бұрын кітап фабрикаларында - баспаханаларда ең ғажайып машина - линотип еді. Линотипші әріптер таңбаланған түймелерді басса болғаны, қалғанын машинаның өзі жасайды, санаулы секундтарда терілген таңбаларды бір жол ғып жинап, сұйық металдан құйып шығара қояды.
Ал қазіргі кітап басу ісіндегі өте ақылды автомат машиналардың көптігі сондай, оларды санап шығудың өзі қиын.
Жарияланған-2016-09-07 21:37:27 Қаралды-6911
ҚЫРЫҚҚҰЛАҚ
Қырыққұлақ - жапырақтары тілімденген сәндік өсімдік. 12 мыңнан астам түрі бар. Қазақстанда 35-ке жуығы кездеседі. Кейбір түрлері тамыры арқылы, кейбірі жапырағында пайда болатын өнім бүршіктерімен көбейеді.
ШАБУ ҚАРУЛАРЫ
Қазақтардың шабу қаруы үш түрге бөлінеді. Бірінші түрі - жүзінің жалпақтығы орташа келген «жауынгерлік балта». Екінші түрі - жүзі жалпақ, жарты ай сияқты дөңгелене келген «айбалта».
ШОҚПАРБАС ПЛАУН – ДЕНЕДЕГІ ШАНШУЛАРДЫ ЕМДЕЙДІ
Дәрі жасау үшін шоқпарбас плаунның жас бұтақтарын және спораларын жинап алады.
ВЕЛОСИПЕД ТАРИХЫНАН
Велосипед тебушілер және онымен жарыс жолына шығып бағынушылар ұлы ғалым, суретші Леонардо да Винчиге қарыздар, себебі ұлы ғалым 1495 жылы оның алғашқы жобасын жасапты.
БАЛСЫЗ КҮНБАҒЫС КӘЗИНЕГІ
Бұл - күнбағыс дәнінен жасалатын төрт бұрышты немесе қиғаш төрт бұрышты тәтті тағам. Бадамнан жасалатын кәзинек схемасы бойынша дайындалады. Бұйым тығыз жабылатын қақпағы бар қаңылтыр қораптарға салынады.
БАКУ ПАХЛАВАСЫ
Бұл тоқаш қамырынан жасалатын тағам. Формасы қиғаш төрт бұрышты, ішіне алты қабат жаңғақ салынған және қант-бал шырыны сіңірілген.