ҚАЗАҚТЫҢ КҮЙШІЛЕРІ
Категориясы: Өнер
Ән-күй өнері қазақ даласында халықпен бірге жасап келеді. Қазақ халқының тарихындағы айтулы оқиғалар ән-күй жанрында өз көрінісін тауып отырған. Әншілер мен күйшілер халықтың мұң-мұқтажын, арман-тілегін, мақсат-мүддесін әндері мен күйлеріне қосқан. Негізінен, әншілер әндерінің мәтінін де, әуенін де өздері шығарған және ол әндерді халыққа өздері орындап берген, музыкалық аспапты өздері тартып, өздері сүйемелдеп отырған. Сол сияқты күйшілер де күйді өздері шығарып, өздері орындаған. Көне заманнан бері сан ғасырлық тарихы бар 50-ге жуық ұлттық ән-күй аспаптары қолданылып келеді. Олар: қобыз, домбыра, асатаяқ, шаңқобыз, дауылпаз, жетіген, т.б.
Қазақ халқының арғы замандағы ән өнері туралы дерек аз. Тек дүйім жұртқа кеңінен танымал болған XIX ғасырда өмір сүрген Біржан сал, Ақан сері, Үкілі Ыбырай, Жаяу Мұса, Естай, Майра, т.б. сияқты әйгілі әнші өнерпаздардан бері қарайғы тарихты гана білеміз. Қазақтың ән өнерінің аса дамыған жері - Көкшетау, Баянауыл, Қарқаралы сияқты табиғаты көркем, көшпелі салт-дәстүрді, әдет-ғұрыпты бергі заманға дейін ұстанған қасиетті өңірлер.
Қазақтың күй өнері-ешбір халықта жоқ, өзінді корындау мәнерімен, орындаушылық дәстүрімен, тақырыптарының әртүрлілігімен ерекшеленетін музыкалық аспаптың жанр. Күй XIV ғасырдан бастап қалыптасқан. Күйдің әуендік құрылысы, ырғақтық- орындаушылық әдістері сан алуан. Мысалы, Құрманғазы күйлері екпінді, жігерлі келсе, Дәулеткерейдің күйлері терең толғауға, романтикалық лирикаға негізделген; Тәттімбеттің күйлері әуені әсем, тәтті мұң мен қоңыр сазға толы болса, Қазанғаптың күйлері құбылмалы, ойнақы, төкпе жыр іспетті болып келеді. Күйлер орындаушылық дәстүріне, қағыс түріне қарай, негізінен, екі стильдік мектепке - төкпе және шертпе күй мектептеріне бөлінеді.
Қазақта қобыз күйі ерекше жанр болып саналады. Қобызды қасиетті аспап ретінде қазақтар аса қадір тұтады. Ерте дәуірде өмір сүрген Қорқыттан бастап XIX ғасырда өмір сүрген Ықыласқа дейін күйші-қобызшылар көп болған.
Жарияланған-2015-11-24 19:00:46 Қаралды-68309
СӘБІЗ - ҚУЫҚТАҒЫ ТАС ПЕН ҚҰМДЫ ЕРІТЕДІ
Құрамында В тобындағы витаминдер, А витамині, крахмал, қант, каротин бар.
СУҒА ШЫҚҚАН МАҢЫЗЫ - 30 ТҮРЛІ ҚАРАПАЙЫМ ИНГРЕДИЕНТТІ СОРПАЛАР
Сорпа - ас қорыту органдарының жұмысын жақсартатын, адамның тәбетін ашып, тіпті бойын сергітетін тағам.
МҮКЖИДЕК КӘМПИТІ
Мүкжидектің іріктеп алынып, жуылған жемістері кастрюльге салынып, үстіне су (1 килограмм жеміске 1 стакан) құйылады да жұмсарғанша қайнатылады.
ТОРҒАУЫТ
Торғауыт - теріден қабаттала жасалатын сауыт түрі. Ауыз әдебиеті үлгілерінде көбінесе «тоғыз қабат торғауыт» және «бес қабатты сауыт» жайлы жиі айтылады. Торғауытты жасау үшін қалың теріден жалпақтау таспалар тіліп алып, оларды бірнеше қабаттап жабыстырад