МАРСТА ӨМІР БАР МА?
Категориясы: Ғарыш
Түнгі аспанда жұмбақ жыпылықтайтын қызыл түсті жұлдыз – Марсты адамдар бұрыннан байқаған. Ғалымдар Марстың қызыл түсінің құпиясын шешті: ол осылай пайда болады, өйткені Марс топырағы қызыл-қоңыр, ал Марс үстіндегі аспан планетаның атмосферасында өте көп болатын қызыл шаңның бөлшектеріне байланысты лас қызғылт түсті.
Марс Жерден 2 есе кіші. Ал ол Жерге жақын болғанымен, күн жылуы мен жарығын өте аз алады. Марста өте оғаш әрекет ететін екі серігі бар: кейде олар бір уақытта оның үстіне көтеріледі, кейде біреуі жасырылады, ал екіншісі жарқырайды, кейде жоқ.
Марстағы климат өте құбылмалы: күндіз өте ыстық, ал түнде өте суық. Бұл планетада оттегі жоқ, бірақ дем алмайтын көмірқышқыл газы көп. Марсқа қыс келгенде, суықтан көмірқышқыл газы құрғақ мұзға айналады.
Марстың беті терең аңғарлардан, сөнген жанартаулардың кратерлерінен, өте биік жанартаулардан және кеуіп қалған өзендердің кратерлерінен тұрады.
Адамзат әрқашан сұрақ қояды: басқа планеталарда өмір бар ма? Ал Марсқа келетін болсақ, бұл планетада тіршілік белгісі жоқ екені бұрыннан белгілі. Дегенмен, ғылыми әлемде басқа да көзқарастар бар. Антарктидадан метеорит табылды, ғалымдардың айтуынша, ол біздің планетамызға Марстан келген. Оны зерттей келе, ғалымдар бір кездері Марста өмір сүрген бактериялардың белсенділігінің іздері болуы мүмкін органикалық заттарды тапты.
Марс бетінің көптеген фотосуреттерінде сіз миллиондаған жылдар бұрын өзендер ағып жатқан құрғақ өзен арналарын көре аласыз. Ал жақында Марста мұз табылды. Кейбір ғалымдар онда Марста мәңгі тоң пайда болғанға дейін өмір сүрген тірі ағзалардың іздері болуы мүмкін деп санайды.
Марста жанартаулар да бар. Олардың төртеуі ғана бар және олар өлшемдері бойынша ерекшеленеді. Ең үлкені 6,5 километр биіктікке жететін Жердегі жанартаулармен салыстырғанда, Марс жанартаулары шын мәнінде алыптар болып табылады. Мысалы, Олимп жанартауының биіктігі 26 шақырымға жетеді, табанының диаметрі 550, ал шыңының диаметрі 60 шақырым.
Жарияланған-2024-04-12 14:03:16 Қаралды-89
БІЛГЕ ҚАҒАН ЕСКЕРТКІШІ
Көне түркі жазулары ішінде көлемі мен мазмұны жағынан ең үлкен ескерткіш Түрік қағандығының атақты ханы Білге қағанға арналған. Арам ойлы жақын адамдары зұлымдык жасап, оны у беріп өлтірген. Қағанның құрметіне 735 жылы Орхон өзенінің жанына Кіші-Цайдам де
ҮСТІРТТІҢ ТАС МҮСІНДЕРІ
Еліміздің батыс бөлігіндегі Маңғыстау облысы аумағында орналасқан көтеріңкі, жазық келген Үстірт және оның кемерлерінің пішіндері адам қызығарлықтай. Дүние жүзінде теңдесі жоқ қыраттар мен кемерлер мыңдаған жылдар бойы жел мен судың әсеріне ұшырап, адам т
ӘСЕМДЕЛГЕН ЖАҢҒАҚ ҚАТТАМАСЫ
Сарымай қант ұлпасымен қосылып, жақсылап шайқалады, содан соң жұмыртқаның сары уызы, ұнтақталған жаңғақ, түйілген кепкен нан, какао, оның үстіне жұмыртқаның әбден шайқалып көпіршіген ақ уызы қосылады.
КӨЗІЛДІРІКТЕГІ ҚАНДАЙ ӘЙНЕК?
Адамдар шыныны мыңдаған жылдар бұрын жасай білген. Сонау ертедегі мемлекеттер - Ассирия, Вавилон, Ежелгі Египетте де шыны ісінің шеберлері жұмыс істеген.
ҚЫСТЫҢ ЕҢ СУЫҚ АЙЛАРЫ
Қаңтар мен ақпан - қыстың ең суық ай лары. Шаруақор қазақ кейде бұл екі айға жан бітіріп, тіл беріп сөйлетіп қоятыны бар.